By Έφη Τσιβίκα
Αν
νομίζετε ότι οι παράγοντες που ενεργοποιούν το έμφραγμα αρχίζουν...
και τελειώνουν
με το τσιγάρο, την παχυσαρκία και τα πολλά λιπαρά, κάνετε λάθος. Πολλές μελέτες
έχουν δείξει πως υπάρχουν πολλοί άλλοι – εκ των οποίων ορισμένους ούτε καν τους
φαντάζεστε.
Παρακάτω θα βρείτε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Άγχος για τα οικονομικά προβλήματα. Καρδιολόγοι
από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο ανακάλυψαν ότι το στρες
από τα οικονομικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή. Η σχετική
μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation: Cardiovascular Quality and
Outcomes, πραγματοποιήθηκε σε γυναίκες μέσης ηλικίας 56 ετών και έδειξε πως ο
κίνδυνος να υποστούν έμφραγμα διπλασιαζόταν όταν έρχονταν αντιμέτωπες με
προβλήματα όπως η απόλυση ή μια οικονομική καταστροφή.
Έλλειψη ύπνου. Μελέτες
έχουν δείξει πως όσοι συνηθίζουν να κοιμούνται λιγότερες από έξι ώρες κάθε
βράδυ, έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να υποστούν έμφραγμα σε
σύγκριση με τους συνομήλικούς τους οι οποίοι κοιμούνται 6-8 ώρες. Μία από
αυτές, η οποία δημοσιεύθηκε το 2011 στο περιοδικό European Heart Journal,
βασίσθηκε σε στοιχεία από 475.000 εθελοντές από οκτώ χώρες του κόσμου και
κατέληξε στο συμπέρασμα πως όσοι κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες το 24ωρο έχουν
48% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν έμφραγμα ή να πεθάνουν από αυτό. Η αιτία
του φαινομένου δεν είναι γνωστή, αλλά οι επιστήμονες ξέρουν ότι η έλλειψη ύπνου
συσχετίζεται με αύξηση της αρτηριακής πίεσης και φλεγμονή – δύο επιδράσεις οι
οποίες, με τη σειρά τους, αποτελούν παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα.
Χειμωνιάτικος καιρός. Τα εμφράγματα είναι πολύ περισσότερα τον
χειμώνα απ’ ό,τι το καλοκαίρι, και αιτία γι’ αυτό θεωρείται το γεγονός ότι το
ψύχος καταπονεί τον οργανισμό, προκαλώντας μεταξύ άλλων συστολή των αγγείων που
οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αύξηση του καρδιακού έργου για να
παραχθεί θερμότητα και να ζεσταθεί το σώμα. Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά τους
χειμερινούς μήνες τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά αυξάνονται κατά τουλάχιστον
20-25%, με μέγιστη συχνότητα τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο (το Δεκέμβριο
είναι έως και διπλάσια απ’ ό,τι τον Ιούνιο).
Ατμοσφαιρική ρύπανση. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα εμφράγματα
αυξάνονται κατ’ αναλογία με τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς και
ότι όσοι ζουν δίπλα σε μεγάλες λεωφόρους έχουν αυξημένη πιθανότητα να πάσχουν
από στενώσεις των αρτηριών και καρδιοπάθεια. Μάλιστα, μεγάλη συνδυασμένη
ανάλυση (μετανάλυση) του 2014, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό British Medical
Journal κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο
σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων ακόμα και όταν βρίσκεται εντός των ευρωπαϊκών
ορίων ασφαλείας. Η μετανάλυση είχε δείξει ότι κάθε αύξηση κατά 5 μικρογραμμάρια
ανά κυβικό μέτρο (μg/m3) των μικροσκοπικών αιωρούμενων σωματιδίων
διαμέτρου 2,5 μικρομέτρων (PM2,5) συνοδεύεται από αύξηση κατά 13% του κινδύνου
εκδήλωσης εμφράγματος, ακόμα και αν ληφθούν υπ’ όψιν οι άλλοι παράγοντες
κινδύνου για έμφραγμα, όπως το κάπνισμα. Ανάλογες αυξήσεις παρατηρήθηκαν και με
τα σωματίδια PM10, ακόμα κι όταν δεν υπερέβαιναν τα όρια ασφαλείας.
Ημικρανία. Επιστήμονες
από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ δημοσίευσαν πέρυσι τον Ιούνιο στο περιοδικό
British Medical Journal μελέτη με 115.541 εθελόντριες και η οποία έδειξε ότι οι
συστηματικές ημικρανικές κρίσεις σχετίζονται με αύξηση κατά 50% του κινδύνου
εκδήλωσης σοβαρού καρδιαγγειακού προβλήματος. Ειδικότερα, οι γυναίκες με
ιστορικό ημικρανικών πονοκεφάλων είχαν 39% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν
έμφραγμα, 62% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν εγκεφαλικό επεισόδιο και
37% περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους από καρδιαγγειακά αίτια, σε
σύγκριση με τις συνομήλικές τους δίχως ημικρανία. Γιατί; Συγκεκριμένη εξήγηση
δεν υπάρχει, αλλά οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πιθανώς οι ημικρανίες αποτελούν
απόρροια ενός γενικευμένου ενδαγγειακού προβλήματος (δηλαδή διαταραχής στο
εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων) το οποίο αυξάνει και τον κίνδυνο
καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Σεξ. Αν και δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο να
παθαίνει κάποιος έμφραγμα την ώρα του σεξ, ασφαλώς και μπορεί να συμβεί, αλλά
υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η πρώτη και κυριότερη: να μην κάνει σεξ με το έτερό
του ήμισυ, αλλά με τον «παράνομο» δεσμό! Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν
αρκετές μελέτες που έδειξαν ότι από έμφραγμα στη διάρκεια του σεξ κινδυνεύουν
πρωτίστως άνδρες, οι οποίοι απατούν τις μόνιμες συντρόφους τους, κατά κανόνα με
νεότερη γυναίκα, με την οποία έκαναν σεξ «εκτός έδρας» όταν συνέβη το μοιραίο.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας δημοσίευσαν συνδυασμένη ανάλυση
(μετανάλυση) προγενέστερων μελετών στο περιοδικό Journal of Sexual Medicine,
που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα πιθανά αίτια του φαινομένου είναι πολλαπλά
και κυμαίνονται από την ένοχη συνείδηση και το στρες της προσπάθειας να μην
μαθευτεί η εξωσυζυγική σχέση έως (φυσικά) τις «απαιτήσεις» μιας νεότερης
συντρόφου.
Δυνατά συναισθήματα. Είναι
γεγονός: η καρδιά μπορεί να «ραγίσει» από μια πολύ μεγάλη στεναχώρια αλλά,
παραδόξως, και από το σοκ μιας πολύ μεγάλης χαράς (π.χ. επειδή κάποιος κέρδισε
το λαχείο) ή και ενός ακραίου καυγά. Αυτό έχει τεκμηριωθεί σε πολλές μελέτες
και αποδίδεται στο ότι τα πολύ μεγάλα σοκ κάνουν τον οργανισμό να παράγει πολύ
μεγάλες ποσότητες των ορμονών του στρες (συμπεριλαμβανομένης της αδρεναλίνης),
με συνέπεια να συστέλλονται οι κύριες αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα την
καρδιά. Έτσι αλλάζει απότομα ο καρδιακός ρυθμός και ο ασθενής αρχίζει να
εκδηλώνει συμπτώματα εμφράγματος. Το «σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς», όπως
αποκαλείται η κατάσταση, υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το 2% των εμφραγμάτων
κάθε χρόνο. Πολύ σημαντικό, όμως, είναι ότι ο κίνδυνος αυτός δεν έχει ηλικία.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από ένα χρόνο στο περιοδικό Open Heart, έδειξε ότι
τον μεγαλύτερο κίνδυνο επικίνδυνης αρρυθμίας από μεγάλη θλίψη διατρέχουν οι
νέοι άνθρωποι και οι μεσήλικες (ηλικίες κάτω των 60 ετών) που χάνουν ξαφνικά
τον άνθρωπό τους.
Μεγάλα αθλητικά γεγονότα. Μελέτες έχουν συσχετίσει τις μεγάλες
αθλητικές διοργανώσεις με αύξηση στα εμφράγματα και στα άλλα καρδιαγγειακά
επεισόδια. Σε μία από αυτές, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό New England Journal
of Medicine, συμμετείχαν χιλιάδες Γερμανοί φίλαθλοι στη διάρκεια του Παγκόσμιου
Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2006. Όπως διαπιστώθηκε, τα επείγοντα καρδιολογικά
περιστατικά αυξάνονταν κατακόρυφα κάθε φορά που έπαιζε η Εθνική Γερμανίας, αλλά
ιδιαίτερα πολύ έπειτα από αμφίρροπα ματς. Αντίστοιχα ευρήματα είχε και
μελέτη του 2009 που επικεντρώθηκε στο αμερικάνικο Super Bowl (για όσους δεν
γνωρίζουν, είναι το παιχνίδι που κρίνει το πρωτάθλημα στο ράγκμπι) και
δημοσιεύθηκε στο American Journal of Cardiology. Μάλιστα αυτή η μελέτη είχε
δείξει πως η θνησιμότητα από έμφραγμα αυξομειωνόταν ανάλογα με το αν κάποιος
ήταν φίλαθλος της ομάδας που έχανε ή που κέρδιζε τον αγώνα! Η συσχέτιση δεν
αποδίδεται μόνο στο στρες του αγώνα, αλλά και στις συνήθειες που είθισται να
υιοθετούν οι οπαδοί των μεγάλων αγώνων (με πρώτη την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
και κάθε είδους πρόχειρων φαγητών «πνιγμένων» στο λίπος και στο αλάτι).
Άσθμα. Δύο μελέτες που παρουσιάσθηκαν το 2014 στο
ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας στο Σικάγο έδειξαν πως
όσοι πάσχουν από άσθμα και χρειάζονται καθημερινά φάρμακα για να το ελέγχουν
έχουν έως και 70% μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν μεγαλώνοντας έμφραγμα. Οι
μελέτες είχαν διεξαχθεί στη Mayo Clinic και στο University of Wisconsin-Madison
School of Medicine and Public Health, και είχαν συμπεριλάβει πάνω από 7.800
εθελοντές.
Έντονη γυμναστική. Η
έντονη σωματική δραστηριότητα είναι ένας από τους καλύτερα τεκμηριωμένους
εκλυτικούς παράγοντες για έμφραγμα. Η πιο πρόσφατη σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε
τον περσμένο Οκτώβριο στο περιοδικό Circulation, συμπεριέλαβε 12.461 ασθενείς
με έμφραγμα από 52 χώρες του κόσμου και κατέληξε στο συμπέρασμα πως η
φυσική δραστηριότητα αύξανε τον κίνδυνο εμφράγματος κατά 2,31 φορές. Μάλιστα το
σχεδόν 14% των ασθενών έκαναν γυμναστική την ώρα πριν πάθουν το έμφραγμα!
Μολονότι εξάλλου η άσκηση θεωρείται ό,τι πρέπει για να καταπραϋνθεί το στρες,
καλό είναι να την αποφεύγουμε όταν είμαστε θυμωμένοι: η ίδια μελέτη έδειξε πως
όταν κάποιος κάνει γυμναστική όταν είναι «μπαρούτι», οι πιθανότητές του να
πάθει έμφραγμα τριπλασιάζονται!
Εφιάλτες. Αν
και δεν είναι και πολύ συνηθισμένο, έχουν αναφερθεί μερικές περιπτώσεις
ανθρώπων που υπέστησαν σοβαρό καρδιακό επεισόδιο εξαιτίας ενός πολύ κακού
ονείρου. Τέσσερις από αυτές τις περιπτώσεις είχαν αναφερθεί πριν από χρόνια στο
περιοδικό Canadian Journal of Cardiology και αφορούσαν ασθενείς δίχως
υποκείμενη στεφανιαία νόσο και δίχως παράγοντες κινδύνου για να την αναπτύξουν,
οι οποίοι παραλίγο να χάσουν τη ζωή τους από καρδιακό επεισόδιο. Ο ένας ασθενής
ήταν 23 ετών και είχε δει ότι τον δολοφονούσε ο πατέρας του, ο άλλος ένας
38χρονος που είδε ότι σκοτωνόταν σε τροχαίο, ο τρίτος μια 42χρονη γυναίκα που
ονειρευόταν ότι την κυνηγούσε η αστυνομία και ο τέταρτος ένας 52χρονος ο οποίος
είχε δει στον ύπνο του ότι πέθανε ο γιος του. Οι ειδικοί δεν ξέρουν εάν αυτά τα
παρολίγο θανατηφόρα εμφράγματα ήταν απόρροια της αύξησης των καρδιακών παλμών
που επέφερε το τρομακτικό όνειρο ή κάποιου άλλου βιολογικού φαινομένου, αλλά
ξέρουν θετικά ότι οι συγκεκριμένοι ασθενείς είχαν Άγιο… (mononews.gr)
