Στα μέσα του 19ου αιώνα δύο τάσεις κυριαρχούσαν στο
νεαρό ακόμα...
ελληνικό βασίλειο: η πρώτη υποστήριζε ότι έπρεπε να στηριχτούμε στο
ένδοξο παρελθόν με την ελπίδα ότι οι ξένοι θα πρόσφεραν τα πάντα στη χώρα μας
θαμπωμένοι από την αρχαία δόξα, ενώ η δεύτερη πίστευε ότι έπρεπε πρώτα να
πατήσουμε γερά στα πόδια μας, να γίνουμε κράτος και στη συνέχεια να προβάλουμε
τα επιτεύγματα των θεϊκών προγόνων μας, ώστε να πετύχουμε την παγκόσμια
αναγνώριση. Τις αντίθετες αυτές απόψεις εκφράζουν οι δυο κεντρικοί ήρωες,
τα αδέλφια Αριστόδημος και Δημητράκης, που βρίσκονται σε συνεχή αντιδικία
μεταξύ τους. Ποιος έχει δίκιο; Την απάντηση δίνει ο συγγραφέας με αλληγορικό
τρόπο.
v
Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας
είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες πεζογράφους. Γεννήθηκε το 1865 στα
Λεχαινά Ηλείας. Ήταν το μεγαλύτερο παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας, καθώς
είχε άλλα οχτώ αδέλφια. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
από την οποία αποφοίτησε το 1888. Το 1889 στρατεύτηκε και κατά τη διάρκεια της
θητείας του στο Μεσολόγγι γνώρισε τις ομορφιές αλλά και τη δύσκολη ζωή της
ελληνικής υπαίθρου. Θα καταγράψει τις εντυπώσεις του αυτές σε ένα από τα
σημαντικότερα έργα του, τον Ζητιάνο, που ολοκλήρωσε το 1897. Μετά τη λήξη της στρατιωτικής
του θητείας, διορίστηκε γιατρός στο ατμόπλοιο Αθήναι, με το οποίο
πραγματοποίησε ταξίδια στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα, τα παράλια της Μικράς
Ασίας και τον Ελλήσποντο. Οι εμπειρίες του από την περίοδο αυτή και την επαφή
του με τους ναυτικούς και τη θάλασσα περιέχονται στο ταξιδιωτικό ημερολόγιο Σ’
Ανατολή και Δύση και θα αποτελέσουν τη βάση της συλλογής διηγημάτων Λόγια της
πλώρης, που εκδόθηκαν το 1899. Από τον Αύγουστο του 1896 και ως το 1921 υπήρξε
μόνιμος αξιωματικός του ελληνικού στρατού, φτάνοντας ως τον βαθμό του γενικού
αρχίατρου. Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, στις 22 Οκτωβρίου του 1922, ο
Καρκαβίτσας είχε βάλει στόχο να τελειώσει τη συγγραφή του έργου του Ο
αρματωλός, το οποίο είχε ξεκινήσει να γράφει από το 1894. Δυστυχώς, οι
κακουχίες των πολέμων και οι ασθένειες επιβάρυναν την υγεία του και δεν του
επέτρεψαν να το ολοκληρώσει, αφήνοντας τον Αρχαιολόγο, που έγραψε το 1903, την
τελευταία του ολοκληρωμένη δουλειά. Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας θεωρείται, μαζί με
τους Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Γεώργιο Βιζυηνό, από τους σημαντικότερους
εκπροσώπους της ηθογραφίας και κύριος εκπρόσωπος της ρεαλιστικής πεζογραφίας
στη νεοελληνική λογοτεχνία.
