Η παχυσαρκία
επηρεάζει τη λειτουργία όλων...
των οργάνων του ανθρώπινου σώματος, προδιαθέτοντας
σε πολυάριθμες συστηματικές παθήσεις.
Σύμφωνα, μάλιστα με
δεδομένα – του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) – τμήματος του
Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), υπάρχουν πλέον ισχυρές ενδείξεις για τη
σύνδεση της παχυσαρκίας, ιδιαίτερα της κλινικά σοβαρής μορφής της (δείκτης μάζας
σώματος – ΒΜΙ > 40 kg/m2), με την ανάπτυξη καρκίνου.
Πιο συγκεκριμένα, η
παχυσαρκία σχετίζεται με έως και το 40% όλων των μορφών καρκίνου, γεγονός
ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς τα 2/5 του πληθυσμού παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα
σωματικού βάρους.
Με ποιες μορφές
καρκίνου συνδέεται η παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία έχει
συσχετιστεί σαφώς με αρκετές μορφές καρκίνου, σε διάφορα όργανα, όπως:
1. Οισοφάγος
2. Πάγκρεας
3. Παχύ έντερο και
ορθό
4. Ήπαρ
5. Χοληδόχος κύστη
6. Μαστός (μετά την
εμμηνόπαυση)
7. Ενδομήτριο
8. Νεφρός
9. Προστάτης
Πώς η παχυσαρκία
επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Οι μηχανισμοί με τους
οποίους η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης δεν είναι σαφώς
ξεκαθαρισμένοι. Βαρύνουσας σημασίας είναι η εντόπιση του λιπώδους ιστού, με την
περίσσεια του κεντρικώς εντοπιζόμενου (σπλαγχνικού) λίπους να αποτελεί
σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα.
Η καρκινογενετική
τάση ασθενών με παχυσαρκία αποδίδεται στους ακόλουθους μηχανισμούς:
• Αντίσταση στην
ινσουλίνη και αυξημένα κυκλοφορούντα επίπεδα πεπτιδίων όπως – ο Insulin – like
Growth Factor (IGF) – 1 – που ευνοούν:
– την αύξηση του
κυτταρικού πολλαπλασιασμού
– την αναστολή της
αποπτωτικής διαδικασίας
– και την αυξημένη
ενεργειακή δραστηριότητα των καρκινικών κυττάρων
• Χρόνια φλεγμονώδης
εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία και χαρακτηρίζεται από την παραγωγή
πλειάδας φλεγμονωδών μεσολαβητών (ιδίως
IL-6, TNF-α, VEGF and MCP-1). Η χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση αποτελεί
πρόδρομο γνώρισμα της καρκινικής δραστηριότητας.
• Τροποποίηση της
εντερικής μικροβιακής χλωρίδας (microbiota) σε ασθενείς με κλινικά σοβαρή
παχυσαρκία, η οποία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην κατανάλωση ενέργειας και
στην αποθήκευση του λιπώδους ιστού στον οργανισμό, συμβάλλοντας στη χρόνια
φλεγμονώδη εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία.
Η απώλεια βάρους
μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Υπάρχουν αρκετές και
με σαφείς ενδείξεις μελέτες ότι η απώλεια βάρους – δρα θετικά στη μείωση του
κινδύνου εμφάνισης καρκίνου – ιδίως του μαστού, επιθετικών μορφών καρκίνου του
προστάτη και του οισοφάγου.
Η χειρουργική της
κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας ειδικότερα, αποδεδειγμένα πια ελαττώνει τη
συχνότητα εμφάνισης γαστρεντερικών νεοπλασιών, με σύγχρονη ελάττωση της
σχετιζόμενης θνητότητας και αύξηση της επιβίωσης.
Είναι σαφές πως η
αποκωδικοποίηση των μηχανισμών της καρκινογένεσης στα παχύσαρκα άτομα θα
ανοίξει νέες στοχευμένες πρακτικές τόσο στη συντηρητική όσο και στη χειρουργική
τους αντιμετώπιση.
Το
άρθρο υπογράφει ο Χαράλαμπος Κων. Σπυρόπουλος. Είναι Διδάκτωρ Ιατρικής του
πανεπιστημίου Πατρών. Είναι Διευθυντής της Γ’ Χειρουργικής Κλινικής στο
νοσοκομείο ΙΑΣΩ General. Έχει μετεκπαιδευθεί στη λαπαροσκοπική / ελάχιστα
επεμβατική Χειρουργική του παχέος εντέρου, της παχυσαρκίας και του μεταβολικού
Συνδρόμου και των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα.
