Οι «καμουζέλες», το «λαϊκό δικαστήριο» και το «συχώριο»

Η Κάρπαθος δικάζει αποκριάτικα τις ανήθικες πράξεις, τα στραβά και τα ανάποδα. Την Καθαρή Δευτέρα λειτουργεί το «Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων». Κάποιοι κάνουν άσχημες χειρονομίες σε κάποιους άλλους και συλλαμβάνονται από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες) για να οδηγηθούν στο Δικαστήριο, που το αποτελούν οι σεβάσμιοι του νησιού.

Τα αυτοσχέδια αστεία και τα γέλια ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι, με παραδοσιακή μουσική.

Χαρακτηριστικά του καρναβαλιού στη Λέρο, την Κω και την Σύμη, την Κυριακή της Αποκριάς, είναι οι «καμουζέλες» ή "ελαφάκια", που στα παλιά τα χρόνια ήταν μασκαράδες βαμμένοι με κάρβουνα, σκεπασμένοι με «χράμια» (πολύχρωμες υφαντές κουβέρτες) και κραδαίνοντας την «κοκάλα» γύρναγαν στου δρόμους του χωριού πειράζοντας και διασκεδάζοντας τους κατοίκους των χωριών.

Σήμερα, ποιητές σκαρώνουν περιπαικτικά στιχάκια, τα οποία απαγγέλλουν παιδιά ντυμένα καλογεράκια πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι.

Η παραδοσιακή μουσική, τα ευτράπελα, το άφθονο ούζο, κρασί και οι παραδοσιακούς μεζέδες κρατούν ως αργά το βράδυ, όπου γίνεται το κάψιμο του στοιχειού.

Την Κυριακή της Τυρινής στην Κάλυμνο έχουμε το «Χορό της Παναγιάς» ή το «Συχώριο». Παλαιότερα αποτελούσε τον τελευταίο χορό της χρονιάς, γιατί ήταν κοντά το ταξίδι των σφουγγαράδων. Δεν έβλεπες πολλά γελαστά πρόσωπα. Οι άντρες χόρευαν με πάθος γιατί μπορεί να ήταν ο τελευταίος  τους χορός και οι γυναίκες με θλίψη γιατί σαν θα έφευγαν οι άντρες, αυτές θα έμεναν με την αγωνία.

Στη μέση βρίσκονταν τα βιολιά και γύρω ο χορός με τις γυναίκες ντυμένες με τα καβάδια και τα καλύμνικα. Οι επίτροποι της Παναγιάς κερνούσαν με το δίσκο στο χέρι αυτούς που χόρευαν αλλά και τους άλλους γύρω εισπράττοντας τον οβολό για την Παναγιά.
Σαν ακουγόταν η καμπάνα, ο χορός σταματούσε και ο κόσμος έμπαινε στην εκκλησία για τον εσπερινό του  «συχώριου». Όταν τελείωνε η εκκλησία το γλέντι θα συνεχιζόταν στο καφενείο ή στο σπίτι.

«Ας τραγουδήσω κι ας χαρώ
του χρόνου ποιος το ξέρει».

Καλλιόπη Γραμμένου

Δημοσιογράφος- Παιδαγωγός