Μήπως πάσχετε από συναισθηματική υπερφαγία;

Η «συναισθηματική υπερφαγία» χαρακτηρίζεται από...

επαναλαμβανόμενα επεισόδια που συμβαίνουν, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα για 3 μήνες ή και περισσότερο…

Η υπερφαγία σημαίνει ότι κάποιος καταναλώνει αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα τροφής από αυτήν που φυσιολογικά κάποιος θα έτρωγε στο ίδιο χρονικό διάστημα. Αυτό που παίζει ρόλο δεν είναι το είδος του φαγητού, αλλά η υπέρογκη ποσότητα τροφής που καταναλώνεται ανεξέλεγκτα και παρορμητικά σε ένα μικρό χρονικό διάστημα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο.

Μάλιστα, οι περισσότεροι άνθρωποι – που έχουν υπερφαγικά επεισόδια – τρώνε ακόμα και όταν νιώθουν ότι έχουν χορτάσει. Συνήθως αισθάνονται ντροπή λόγω των διατροφικών τους συνηθειών και τις περισσότερες φορές προσπαθούν να κρύψουν τα συμπτώματα. Έτσι, προσπαθούν να τρώνε κρυφά ή μόνοι τους και μετά από κάθε υπερφαγικό επεισόδιο διακατέχονται από αισθήματα… ενοχής, ντροπής και απόγνωσης.

– Ποια είναι τα συγκεκριμένα συμπτώματα;

Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας (συνήθως μέσα σε 2 ώρες καταναλώνεται μια σημαντικά μεγάλη ποσότητα φαγητού). Η ποσότητα φαγητού είναι πολύ περισσότερη από αυτή που θα έτρωγαν οι υπόλοιποι άνθρωποι το ίδιο χρονικό διάστημα.

Υπάρχει έντονα η αίσθηση απώλειας ελέγχου την στιγμή του υπερφαγικού επεισοδίου. Το άτομο αισθάνεται ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή ότι έχει χάσει τον έλεγχο.

Η συναισθηματική υπερφαγία συνδέεται με 3 ή περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

Τρώει πιο γρήγορα από ότι συνήθως

Τρώει μέχρι να νιώσει άβολα (ακόμα και αν έχει χορτάσει…)

Τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού ακόμα και όταν δεν πεινάει

Τρώει μόνος του επειδή ντρέπεται σχετικά με την ποσότητα φαγητού που καταναλώνει

Αισθάνεται αηδία για τον εαυτό του αλλά και ενοχές για το υπερφαγικό επεισόδιο

Υπάρχουν αυξημένα επίπεδα άγχους γύρω από την διατροφή και το ενδεχόμενο υπερφαγικού επεισοδίου

Τα επεισόδια υπερφαγίας συμβαίνουν τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα για διάστημα 3 μηνών ή και περισσότερο

Τα υπερφαγικά επεισόδια δεν συμβαίνουν αποκλειστικά κατά την διάρκεια της Ψυχογενούς Ανορεξίας ή της Ψυχογενούς Βουλιμίας

Πολλοί άνθρωποι με συναισθηματική υπερφαγία υποφέρουν σιωπηλά χωρίς να αναζητούν βοήθεια. Έτσι, τα αισθήματα ντροπής και ενοχής αυξάνονται οδηγώντας το άτομο στην απελπισία και απόγνωση αυξάνοντας την πιθανότητα για την ανάπτυξη κατάθλιψης.

Επίσης, η αύξηση βάρους ενισχύει το αίσθημα απόγνωσης με αποτέλεσμα να πυροδοτούνται αρνητικά συναισθήματα που το άτομο θέλει να ρυθμίσει και να κατευνάσει με την υπερβολική κατανάλωση φαγητού.

– Ποια είναι η διαφορά της συναισθηματικής υπερφαγίας με την κατάσταση που απλά κάποιος  «τρώει πολύ»;

Τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι αρκετά αυξημένα στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι πάσχουν από συναισθηματική υπερφαγία. Πολλοί πιάνουμε τους εαυτούς μας να τρώμε πολύ σε διάφορες γιορτές – διακοπές (Χριστούγεννα, Πάσχα) ή σε οικογενειακές/φιλικές συγκεντρώσεις.

Μπορούμε απλά να καταναλώσουμε πάνω από χίλιες θερμίδες σε ένα γεύμα και να συνεχίσουμε να θέλουμε να φάμε ακόμα και αν αισθανόμαστε χορτασμένοι. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πάσχουμε από συναισθηματική υπερφαγία.

Οι διαφορές είναι οι εξής:

Τα επεισόδια υπερφαγίας συμβαίνουν συχνά, τουλάχιστον (για 2 φορές την εβδομάδα για 6 μήνες).

Το άτομο με συναισθηματική υπερφαγία αισθάνεται δυσφορία μετά το επεισόδιο. Αν δεν υπάρχει συναισθηματική αναστάτωση κατά την διάρκεια ή μετά το φαγητό, τότε δεν υφίσταται η συναισθηματική υπερφαγία.

Το άτομο – με συναισθηματική υπερφαγία – συνήθως δεν τρώει σε δημόσιους χώρους και για αυτόν το φαγητό είναι μια ‘ιδιωτική’ συμπεριφορά. Για τους υπόλοιπους ανθρώπους, το φαγητό είναι μια ευκαιρία να περάσεις καλά με συγγενείς και φίλους.

Το άτομο – με συναισθηματική υπερφαγία – δεν έχει τα φυσιολογικά σημάδια πείνας ή το αίσθημα κορεσμού, αλλά τρώει με βάση το συναίσθημα (όταν υπάρχει άγχος, στενοχώρια, θυμός…).

Σημάδια για την συναισθηματική υπερφαγία:

(Αληθεύουν οι περισσότερες από τις παρακάτω δηλώσεις για εσάς..;)

Κάποιες μέρες, ενώ θέλω να σταματήσω να τρώω, δεν μπορώ να το ελέγξω.

Κάποιες μέρες δεν μπορώ να πιστέψω πόσο φαγητό έφαγα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Νιώθω δυσφορία και πολλές ενοχές όταν συνειδητοποιώ πόσο φαγητό κατανάλωσα.

Κάθε μέρα πριν κοιμηθώ σκέφτομαι για το πότε θα ξεκινήσω δίαιτα.

Γράφει ο Επταήμερος Μιχάλης  – Ψυχολόγος, MSc – Ειδικεύεται στην Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία.