Φυλαχτό και Άγιο Μύρο

Το φυλαχτό ή φυλακτό, το περίαπτον των αρχαίων Ελλήνων, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα "μαγικά" μέσα με τα οποία επιδιώκεται άλλοτε η αποτροπή και πρόληψη κακού και άλλοτε η επίτευξη αγαθού και ευδαιμονίας, όπως σημειώνει...

ο Έλληνας λαογράφος Γεώργιος Μέγας στα "Ζητήματα ελληνικής λαογραφίας".

Τα φυλαχτά είτε περιέχουν ιερά κειμήλια είτε σχηματίζονται από πλήθος υλικών που μέσω της παράδοσης έχουν καταξιωθεί, όπως για παράδειγμα, το "τίμιο ξύλο", "άγιο μύρο", "αγιασμός", κόκαλα ή δόντια ή δέρματα ζώων, (νυχτερίδας, φιδιών κ.λπ.), ξόρκια γραμμένα σε ύφασμα ή χαρτί, καθώς και διάφορες ουσίες π.χ. αλάτι, λιβάνι, ρόδι, σκόρδο, κωσταντινάτο, χρυσή λίρα, πέταλο, χάντρα μάτι, τμήμα υφάσματος αρχιερατικού μανδύα κ.λπ.

Σε πολλά από τα παραπάνω στοιχεία είναι εύκολη η διάγνωση της συνειρμικής λογικής (αποτροπής ή προφύλαξης) που συνδέεται μ΄ αυτά όπως π.χ. τα δόντια ή το δέρμα του φιδιού, η χάντρα μάτι έναντι της βασκανίας κ.λπ., ενώ ευνόητη καθίσταται και η προστατευτική ιδιότητα των λατρευτικών και ιερών αντικειμένων και μέσων (π.χ. το Άγιο Φως). Το πολύ μεγάλο όμως πλήθος τέτοιων μέσων ως φυλαχτών έχει τόσο πολύ διευρυνθεί που σε πολλές των περιπτώσεων καθίσταται πολύ δύσκολη η ερμηνεία τους και ίσως και παράδοξη ή αντιφατική. Μια τέτοια περίπτωση είναι η λαογραφική θεώρηση πως το σχοινί πνιγμένου φέρνει πλούσιο και καλό γάμο σ΄ εκείνη που το κρατεί(!)

Άγιο Μύρο ονομάζεται ένα μείγμα λαδιού και 57 διαφορετικών φαρμακευτικών φυτών και αρωματικών ουσιών, το οποίο παρασκευάζεται κατ' αρχαίο προνόμιο αποκλειστικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, κάθε δέκα περίπου χρόνια, και κατόπιν αποστέλλεται σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί κατά το μυστήριο του χρίσματος (μετά τη βάπτιση). Ονομάζεται και «έλαιον ευχαριστίας», «έλαιον χρίσεως», «χρίσμα ευχαριστίας», «χρίσμα επουράνιον».

Ξεκίνησε να παρασκευάζεται τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όταν ο Χριστιανισμός επεκτάθηκε πολύ γεωγραφικά, προκειμένου να μπορεί να τελείται το μυστήριο του χρίσματος σε απομακρυσμένες περιοχές όπου δεν μπορούσαν να πάνε οι Απόστολοι, που έχοντας την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος ήταν οι μόνοι που μπρούσαν να τελέσουν το μυστήριο. Ως τον 8ο αιώνα, το δικαίωμα παρασκευής Αγίου Μύρου είχαν όλοι οι επίσκοποι. Σιγά σιγά όμως το δικαίωμα αυτό περιορίστηκε στους Πατριάρχες και κατόπιν στον Οικουμενικό Πατριάρχη, για λόγους διοικητικής τάξης και ενότητας των εκκλησιών.

Το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται με απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου, όταν αυτή διαπιστώσει ότι το Μύρο τελειώνει, κάτι που στη σύγχρονη εποχή συμβαίνει περίπου κάθε δέκα χρόνια. Την παρασκευή επιβλέπουν δυο επιτροπές, η εκκλησιαστική που αποτελείται από ιερείς και η επιτροπή κοσμητόρων που περιλαμβάνει σχετικούς με το τεχνικό μέρος της παρασκευής χημικούς, φαρμακοποιούς και εμπόρους αρωματικών ειδών, της οποίας προεδρεύει ο Άρχων Μυρεψός. Η έψηση του Μύρου γίνεται κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, από την Κυριακή των Βαΐων έως και τη Μεγάλη Πέμπτη. Η έψηση του Μύρου γίνεται σε ειδικό Κουβούκλιο, το οποίο υπάρχει στο Πατριαρχείο.

Την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα γίνεται από τον Πατριάρχη ευλογία των κοσμητόρων και Μικρός Αγιασμός των σκευών και υλικών που θα χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή του Μύρου. Στο τέλος του αγιασμού ο Πατριάρχης, αφού βάλει ορισμένα από τα υλικά στους λέβητες, ανάβει τη φωτιά για το ψήσιμο, που καίει με κομμάτια παλαιών εικόνων, φθαρμένα εκκλησιαστικά έντυπα, καθώς και άχρηστα ξύλα από διάφορα μέρη ναών. Τη Μεγάλη Τρίτη γίνεται μνημόσυνο αυτών που έχουν δωρίσει χρήματα ή είδη για την παρασκευή του Μύρου καθώς και ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου. Τη Μεγάλη Τετάρτη συμπληρώνεται το μίγμα στους λέβητες με τον μόσχο και τα διάφορα βότανα, και ολοκληρώνεται έτσι η παρασκευή του Μύρου, που τοποθετείται σε αργυρά δοχεία. Τέλος το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο Όρθρος στο παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα. Κατόπιν διεξέγεται λιτανεία στο εσωτερικό της Πατριαρχικής Αυλής, στην οποία το Μύρο μεταφέρεται από 24 αρχιμανδρίτες που κρατούν τα 12 μεγάλα αργυρά δοχεία και τελευταίο τον Πατριάρχη με μια μικρή Μυροθήκη. Παρίστανται επίσης διπλωμάτες και εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους. Η τελετή ολοκληρώνεται με Θεία Λειτουργία, κατά τη διάρκεια της οποίας ευλογείται και καθαγιάζεται το Άγιο Μύρο. Κατόπιν το Μύρο μεταφέρεται και αποθηκεύεται στα μεγάλα δοχεία του Μυροφυλακίου, στον Πύργο του Πατριαρχείου. Από εκεί διανέμεται στις Ορθόδοξες Εκκλησίες... (wikipedia)