Του Αυγερινού Ανδρέου
“ Και η γυνή καλή τω είδει σφόδρα”
Βασιλειών, Κεφ. ΙΑ'
Τα ερωτικά ποιήματα ή ποιήματα της αγάπης αποτελούν
σημαντικό υποσύνολο των λυρικών ποιημάτων, δηλαδή του είδους εκείνου της
ποίησης, που δεν είναι ούτε έπος ούτε δράμα. Ερωτική ποίηση έγραψαν οι…
“Τώρα χτυπώντας με πορφυρένια
μπάλα ο χρυσομάλλης Έρωτας με προκαλεί
με μια νέα που φορά πολύχρωμα σανδάλια
να παίξω...”. Ανακρέων.
Στίχους ερωτικούς βρίσκουμε και στα λεγόμενα
Ανακρεόντεια ποιήματα, τα οποία εσφαλμένα αποδίδονται στον Ανακρέοντα:
“Η φύση κέρατα στους ταύρους
κι οπλές στα άλογα έδωσε,
γρηγοράδα στους λαγούς,
στα λιοντάρια στόμα
με μεγάλα δόντια,
στα ψάρια το κολύμπι
και στα πουλιά το πέταγμα,
στους άνδρες την ανδρεία.
Για τις γυναίκες
τίποτα δεν απόμεινε.
Τι έκανε λοιπόν;
Τους δίνει ομορφιά
στη θέση όλων των ασπίδων,
στη θέση όλων των όπλων.
Σαν μια γυναίκα είναι όμορφη,
νικά το σίδερο και τη φωτιά...”.
Ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη βρίσκουμε ερωτικά
ποιήματα ( Άσμα Ασμάτων ) και στα χρόνια του Μεσαίωνα ( Ερωτόκριτος του
Κορνάρου ). Τη σκυτάλη των ερωτικών τραγουδιών πήρε ο ίδιος ο λαός, ο οποίος
στα τελευταία 300 χρόνια συνέθεσε και τραγούδησε εκατοντάδες ερωτικά τραγούδια
απίστευτης τελειότητας. Σε ένα από αυτά υμνείται η γυναίκα:
“Απόψε δεν κοιμήθηκα και σήμερα νυστάζω,
γιατί κουβέντιασα πολύ με μια γειτονοπούλα.
Πο 'χει τα μάτια σαν ελιά, τα φρύδια καγκελάρι,
πό 'χει τα ματατοτσίνορα σαν κλώσια από μαντήλι.
Να της μιλήσω ντρέπομαι, να της το πω φοβάμαι,
να την αφήσω αφίλητη, ταχιά χαζό με λέει”.
Αδιατάρακτα και αδιάλειπτα δημιουργεί ο ποιητής
λαός μέσα στους αιώνες. Όσο κανείς μελετάει τα δημοτικά τραγούδια, τόσο
αποκαλύπτει πιο πολύ την εσώτερη και ανάπλεκη σχέση τους, που μας πάει πολλούς
αιώνες πίσω. Για παράδειγμα στο παραπάνω
νεοελληνικό δημοτικό τραγούδι ο στίχος “Να της μιλήσω ντρέπομαι, να της πω
φοβάμαι”, έρεισμα έχει στίχο τραγουδιού του Ακριτικού Κύκλου, χιλίων και πλέον
ετών. “ Να πάει πίσω ντρέπεται, να πάει εμπρός βοβάται”. ( Εκεί ο πολεμιστής). Σ'
ένα άλλο τραγούδι υψώνεται και μετεωρίζεται ο έρωτας της γυναίκας για τον
άνδρα. Ο άνδρας, εδώ, είναι ο Δήμος, που ζούσε σε ένα χωριό της Βορείου Ηπείρου
με μικτό πληθυσμό πριν 280 περίπου χρόνια.
Ο Δήμος, λοιπόν, με τα πανέμορφα μάτια είχε αγαπηθεί από όλες τις
γυναίκες, χριστιανές και μουσουλμάνες, αλλά αυτός ήταν πιστός στην γυναίκα
του. Η άρνησή του να ενδώσει στον έρωτα
μιας Τουρκοπούλας, συζύγου αξιωματούχου, είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατό του (
τον σκότωσε ή ίδια με σπαθί, κατά την παράδοση).
“Αυτά τα μάτια σ', Δήμο μ', τα όμορφα, τα φρύδια σ'
τα γραμμένα.
Αυτά με κάνουν κι αρρωστώ, με κάνουν και πεθαίνω.
Για πάρε, Δήμο μ', το σπαθάκι σου και κόψε το λαιμό
μου.
Και μάσε και το αίμα μου σ΄ ένα χρυσό μαντήλι.
Και πάαινε, Δήμο μ', στα εννιά χωριά, στα δέκα
βιλαέτια.
Και αν σε ρωτήσουν τι 'ναι αυτού, το αίμα της
αγάπης”.
Η παραλλαγή αυτή του τραγουδιού είναι από την
Θεσπρωτία και τα Γιάννενα. Σε μια άλλη παραλλαγή από τα ορεινά χωριά της Άρτας
η προσέγγιση με την ιστορική πραγματικότητα είναι καλύτερη και η δολοφόνος
έγγαμη γυναίκα σκέπτεται και τις συνέπειες της πράξης της.
“Αυτά τα μάτια σ', Δήμο μ', τα όμορφα, τα φρύδια σ'
τα γραμμένα.
Αυτά με κάνουν κι αρρωστώ, με κάνουν και πεθαίνω.
Για πάρε, Δήμο μ', το ντουφέκι σου και ζώσε τ' άρματά σου.
Και πάρε, Δήμο μ' δίπλα τα βουνά, δίπλα τα
κορφοβούνια.
Κι όπου 'βρεις, Δήμο μ', λάφια σκότωστα κι αγρίμια
ημέρεψέ τα,
κι, όπου 'βρεις και τον άντρα μου δύο λογάκια
πέστου...”
Ποιήματα του έρωτα και της αγάπης έγραψαν πολλοί
νεότεροι ποιητές ( Καβάφης, Σικελιανός, Ελύτης, Πολυδούρη και άλλοι).
Τα ερωτικά τραγούδια μας προτρέπουν και μας
δείχνουν το δρόμο, να ενεργοποιήσουμε
την βαθιά ριζωμένη μέσα μας παρόρμηση, να αγαπήσουμε, να γίνουμε ένα με το
Όλον. Να διαλύσουμε το Εγώ και Εσύ σε μια ενότητα. Να σταματήσουμε να είμαστε
ξεκομμένοι από την ίδια μας την πηγή. Ο
άνθρωπος έχει ανάγκη την αγάπη, χρειάζεται τον έρωτα, γιατί μόνος του
είναι πνιγμένος και δεν μπορεί ν' ανασάνει, χάνει τις ρίζες του. Αν ξεριζώσεις ένα δέντρο απ' το χώμα
του, τότε το δέντρο θα νιώσει μεγάλη επιθυμία να ξαναριζώσει στο χώμα, γιατί
αυτή είναι η αληθινή του ζωή. Ξεκομμένο το δέντρο δε μπορεί να υπάρξει. Πρέπει
να υπάρξει μέσα στη γη, μαζί με τη γη, μέσ' από τη γη. Ο άντρας μπορεί να βρει
τη γη του πλάι στη γυναίκα, αλλιώς είναι μισός και ζητάει απελπισμένα να γίνει
ολόκληρος. Το ίδιο και η γυναίκα. Ο άντρας και η γυναίκα μαζί είναι η πύλη για
το Θεό.
