Η τραγική κατάσταση των Εκκλησιών μας στα κατεχόμενα καταγράφεται
μέσα από το βιβλίο (Cyprus: In the Shadow of the Crescent Moon) του Δανού
συγγραφέα, τον Henrik Clausen, που αφορά στην κατάσταση στην Κύπρο από την
εποχή μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα...
Κατεστραμμένες Εκκλησίες, κατεστραμμένα κοιμητήρια όπου μέσα είναι
θαμμένοι οι πρόγονοι μας, Εκκλησίες που μετατράπηκαν σε τζαμιά, είναι η
σημερινή κατάσταση στο κατεχόμενο βόρειο μέρος της Κύπρου, όπως παρουσιάζεται
στο βιβλίο.
Η Εκκλησία του Άγιου Γεώργιου στο Δίκωμο, η οποία έχει μετατραπεί
σε τζαμί. Οι τοιχογραφίες έχουν σβηστεί και αντικατασταθεί με Αραβική
καλλιγραφία και αναφορές από το Κοράνι.
Στο βιβλίο αναφέρεται πως οι καλά
διατηρημένες Εκκλησίες στις ελεύθερες περιοχές, έρχονται σε αντίθεση με την
κατάσταση στα κατεχόμενα. Αναφέρεται πως μετά την εισβολή των Τούρκων το 1974,
ήρθαν στην κατοχή τους περίπου 500 Εκκλησίες ή άλλα Χριστιανικά κτήρια, πολλά
εκ των οποίων μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής αξίας. Συνεχίζοντας,
αναφέρεται πως μετά την εισβολή, δεν υπήρχε πρόσβαση στις Εκκλησίες στα
κατεχόμενα μέρη, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη σημερινή τους κατάσταση, καθώς
εκτός από τη χρησιμοποίησή τους, δεν μπορούσαν να γίνουν εργασίες συντήρησής
τους ή να προστατευθούν από λεηλασίες και κλοπές. Τονίζεται πως αυτά τα
προβλήματα είναι τεκμηριωμένα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων και άλλα διεθνή Ινστιτούτα, αλλά η διεθνής κοινότητα έκανε μικρή
προσπάθεια για να καταστήσει την Τουρκία υπεύθυνη για τα προβλήματα αυτά.
Το κοιμητήριο του Μαραθόβουνου, ή καλύτερα ότι απέμεινε από αυτό.
Κανένας σεβασμός από τον κατακτητή ακόμη και στους νεκρούς μας. Στη φωτογραφία,
βλέπουμε στοιβαγμένους σπασμένους σταυρούς από το κοιμητήριο. Στην ένθετη
φωτογραφία, ψηφιδωτό το οποίο απεικονίζει τον Απόστολο Ιάκωβο, και βρέθηκε στην
Ινδιανάπολη των Η.Π.Α. Το 1991 επαναπατρίστηκε στην Κύπρο.
Στο βιβλίο επιχειρείται και μία
σύγκριση, για το πώς διατηρούνται στις ελεύθερες περιοχές τα τζαμιά. Αναφέρει
λοιπόν ο συγγραφέας:
«Μετά που είδαμε πως αντιμετωπίζονται οι Εκκλησίες στο βόρειο
τμήμα της Κύπρου, ένας θα αναρωτηθεί δικαίως αν οι Κύπριοι στο ελεύθερο τμήμα
του νησιού, συμπεριφέρονται στα τζαμιά με ανάλογο τρόπο, δηλαδή αφήνοντάς τα
αποσυντεθούν, προχωρώντας σε βανδαλισμούς ή κλοπές. Η απάντηση είναι όχι. Υπάρχουν
17 αρχαία τζαμιά στο νότιο τμήμα της Κύπρου, τα οποία είναι όλα προστατευόμενα
από την Κυβέρνηση και συντηρούνται από το κράτος. 11 από αυτά αρχικά κτίστηκαν
ως Εκκλησίες, και στη συνεχεία μετατράπηκαν σε τζαμιά, κάτω από την Οθωμανική
κυριαρχία. Η Κυβέρνηση της Κύπρου δεν έχει μετατρέψει τα τζαμιά πίσω σε
Εκκλησίες και διευκολύνει ενεργά τη χρήση τους από τους τοπικούς
μουσουλμάνους».
Άλλο κομμάτι του βιβλίου, αναφέρεται στις κλοπές από τις Εκκλησίες μας
στα κατεχόμενα. Όπως αναφέρεται, εκτιμάται πως έχουν κλαπεί από 15 μέχρι 20
χιλιάδες εικόνες, χιλιάδες Βίβλοι, καθώς και τοιχογραφίες και ψηφιδωτά.
Αναφέρεται επίσης πως υψηλά ιστάμενοι Τούρκοι αξιωματούχοι (όχι Τουρκοκύπριοι),
όχι μόνο έδειξαν ανοχή σε αυτές τις κλοπές, αλλά τις ενθάρρυναν ανοιχτά με
σκοπό να «διώξουν» τη χριστιανική τέχνη από το κατεχόμενο μέρος του νησιού.
Αυτά που έχουν κλαπεί, έχουν πωληθεί στη μαύρη αγορά, και για το λόγο αυτό οι
τιμές της ελληνικής / βυζαντινής τέχνης σε γενικές γραμμές να έχουν
κατρακυλήσει αισθητά. Ένα περιστατικό που έκανε αίσθηση παγκοσμίως, είναι αυτό
με το διάσημο τραγουδιστή Boy George, ο οποίος ειδοποιήθηκε το 2010 πως μία
εικόνα που είχε στην κατοχή του, ο «Ιησούς Χριστός ο Παντοκράτωρ», είχε κλαπεί
από Εκκλησία στην Κυθραία. Ο Boy George, προς τιμή του, αποφάσισε να δώσει την
εικόνα πίσω στο Βυζαντινό Μουσείο στη Λευκωσία, όπου είναι τώρα σε επίδειξη.
Στη φωτογραφία, βλέπουμε το διάσημο τραγουδιστή Boy George να
παραδίδει την εικόνα «Ιησούς Χριστός ο Παντοκράτωρ», η οποία είχε κλαπεί από τα
κατεχόμενα και προς τιμή του την επέστρεψε στην Εκκλησία της Κύπρου όταν
ειδοποιήθηκε πως είναι κλεμένη. Η Εκκλησία ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, του
παρέδωσε μία παρόμοια, μοντέρνα εικόνα.
Ο συγγραφέας θέτει το εξής ερώτημα: Γιατί να είναι ικανοποιημένοι
με την κλοπή της τέχνης από τις Εκκλησίες, όταν κανείς δεν σε εμποδίζει από το
να πάρεις ολόκληρα τα κτίρια; Αναφέρει πως πολλές από τις Εκκλησίες μας στα
κατεχόμενα, χρησιμοποιούνται για τελείως διαφορετικούς σκοπούς, από αυτούς που
δημιουργήθηκαν. Πολλές από τις Εκκλησίες μας έχουν μετατραπεί σε τζαμιά, ενώ
μερικές Εκκλησίες έχουν μετατραπεί ακόμη και σε ξενοδοχεία ή και Τουρκικά
λουτρά.
Το Μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας στη Λάπηθο έχει μετατραπεί σε
ξενοδοχείο... (alithia- enikos)
