Το παιδί σήμερα στην προσχολική ηλικία γνωρίζει αρκετά πράγματα τόσο για τον εαυτό του, όσο και για τους άλλους. Από το τρίτο κιόλας έτος αρχίζει να βάζει σε «τάξη», να διακρίνει αλλά και να αντιδρά στις προθέσεις, στα συναισθήματα και στους σκοπούς των άλλων, όταν ειδικά συγκρούονται με τα δικά του.
Μέχρι πρόσφατα οι ειδικοί υποστήριζαν ότι το παιδί σ’ αυτή την ηλικία έχει ελάχιστες γνώσεις για το περιβάλλον και την κοινωνία. Ισχυρίζονταν δηλαδή, ότι στην ηλικία τριών με έξι το παιδί δε γνωρίζει τις έννοιες του αριθμού, του όγκου και της ποσότητας, καθώς επίσης και πως δεν καταλαβαίνει τα συναισθήματα, τις προθέσεις και τις επιθυμίες των άλλων.
Τελευταίες έρευνες αποδεικνύουν ότι το παιδί πριν το σχολείο έχει σημαντικές γνώσεις για το φυσικό και το κοινωνικό του περιβάλλον.
Έχει την ικανότητα να αναπαριστά με συμβολικά μέσα (λέξεις-σχέδια) αντικείμενα και γεγονότα. Έχουμε την ενεργοποίηση της συμβολικής σκέψης, όπως λέγεται, με κύριο χαρακτηριστικό της, την ανάπτυξη της γλώσσας.
Στα τρία χρόνια γνωρίζει περίπου 1000 λέξεις, τις οποίες τις τοποθετεί κατάλληλα, ανάλογα με ποιον έχει απέναντί του. Έχει διαπιστωθεί ότι το λεξιλόγιο του διαμορφώνεται ανάλογα με τις περιστάσεις και την ηλικία του ανθρώπου που έχει απέναντι του.
Επίσης μπορεί να ταξινομεί αντικείμενα σε ομάδες. Αρχικά ανάλογα με το χρώμα, μετά με το μέγεθος και τελευταία με το σχήμα. Όπως επίσης μπορεί να μετράει χωρίς να μπερδεύει τη σειρά μέχρι το πέντε.
Όλα αυτά τα γνωστικά εφόδια το οδηγούν στο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να τον εντάξει ομαλά στο φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον.
Αρχίζει σιγά-σιγά να χειρίζεται τα αντικείμενα χωρίς να κάνει ζημιές, να προσέχει όταν παίζει να μην χτυπήσει και να διαχωρίζει τον εαυτό του από τους άλλους βάση φύλου, ύψους και ηλικίας.
Όλα αυτά είναι καθοριστικά και συμβάλουν θετικά στην ομαλή ένταξη του παιδιού στη μικρή κοινωνική ομάδα του σχολείου, στην επαφή του με τους ηθικούς κανόνες, που ορίζουν το σωστό και το δίκαιο, το λάθος και το κακό.
Καλλιόπη Γραμμένου
Παιδαγωγός-Δημοσιογράφος
