Η κοινωνική φοβία
είναι ένα ψυχολογικό πρόβλημα...
που ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές. Το άτομο με
κοινωνική φοβία έχει έντονο φόβο ότι θα νιώσει ταπείνωση και αμηχανία σε
κοινωνικές καταστάσεις ή σε δραστηριότητες που θα πρέπει να κάνει κάτι μπροστά
στους άλλους (π.χ. μια ομιλία). Επιπλέον, αισθάνεται ότι στις κοινωνικές του
συναναστροφές αποτελεί το επίκεντρο της προσοχής, ότι οι γύρω το παρατηρούν,
ασκούν κριτική και σχολιάζουν αρνητικά τα λόγια, τη συμπεριφορά και γενικότερα
την παρουσία του, γεγονός που του προκαλεί άγχος και ντροπή.
– Πόσο συχνά
εμφανίζεται;
Η κοινωνική φοβία
αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα ψυχολογικά προβλήματα και συμβαίνει συχνά
τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Έρευνες φτάνουν σε αποτελέσματα ότι ένα
ποσοστό 10% περίπου των ανθρώπων θα εμφανίσουν αυτή τη διαταραχή κατά τη
διάρκεια της ζωής τους. Τις περισσότερες φορές η κοινωνική φοβία κάνει την
εμφάνισή της στην παιδική ή την εφηβική ηλικία, αλλά αρκετές φορές
παρουσιάζεται και μετά τα 20 χρόνια. Οι περισσότεροι άνθρωποι διακατέχονται από
άγχος και ανησυχία όταν πρέπει να μιλήσουν μπροστά σε αρκετά άτομα ή να
παρουσιάσουν μια εργασία. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άγχος μπορεί να
λειτουργήσει με ωφέλιμο τρόπο καθώς μπορεί να αποτελέσει αφορμή να βελτιώσουμε
την απόδοσή μας.
Συμπτώματα
Για τα άτομα όμως τα
οποία υποφέρουν από κοινωνική φοβία αυτό το φυσιολογικό και δικαιολογημένο
άγχος μπορεί να πάρει υπερβολικές διαστάσεις. Το άγχος μπορεί να είναι τόσο
έντονο που είναι πιθανό να προκαλέσει σωματικές αντιδράσεις, όπως: εφίδρωση,
ταχυπαλμία, δύσπνοια, ξηροστομία, κοκκίνισμα του προσώπου, τρέμουλο στα χέρια
και στα πόδια.
Τα άτομα αυτά έχουν
την πεποίθηση ότι δε θα τα καταφέρουν και ότι οι άλλοι πιθανότατα τους κρίνουν
αρνητικά και τους αποδοκιμάζουν. Φοβούνται ότι σε οποιαδήποτε κοινωνική
συναναστροφή, από το να βγουν έξω με μια παρέα μέχρι την πραγματοποίηση κάποιων
επαγγελματικών θεμάτων, οι γύρω τους θα τους ταπεινώσουν και θα τους μειώσουν.
“Τα άτομα με
κοινωνική φοβία αποφεύγουν όσο μπορούν περισσότερο τις κοινωνικές συναναστροφές
και το ξεκίνημα ερωτικών σχέσεων…”
Καθημερινά
λειτουργούν έχοντας το άγχος της κριτικής από τους άλλους. Για αυτό και πολλές
φορές δε μιλούν για αυτά που σκέφτονται, δεν εκφράζουν αυθόρμητα τη γνώμη τους
και μπορεί με παθητικό τρόπο να συμφωνούν με τους άλλους σε οτιδήποτε και αν
τους πουν.
Επιπλέον, είναι
πιθανό να έχουν μειώσει σε σημαντικό βαθμό τις διάφορες δραστηριότητές τους
εξαιτίας της δυσκολίας τους. Αυτό έχει ως συνέπεια να διατηρούν συνεχώς τη
χαμηλή αυτοεκτίμησή τους καθώς επίσης και να σκέφτονται ότι δεν έχουν τις
ικανότητες να εκφράσουν τις απόψεις τους, να δημιουργήσουν μια ερωτική σχέση
και γίνουν διεκδικητικοί όπως οι άλλοι άνθρωποι γύρω τους.
Κοινωνική φοβία και
Σεξουαλικά πρόβλημα
Η κοινωνική φοβία
φαίνεται να σχετίζεται αρκετά συχνά και με σεξουαλικά προβλήματα. Πράγματι,
ένας άνδρας με κοινωνική φοβία μπορεί να εμφανίζει διαταραχή της στύσης ή της
εκσπερμάτισης (πρόωρη ή ανεσταλμένη εκσπερμάτιση). Ένας άνδρας ο οποίος
ανησυχεί αν η ερωτική του σύντροφος θα τον κρίνει είναι πολύ πιθανό να έχει
δυσκολία με τη στύση ή την εκσπερμάτιση, έχοντας αυξημένο το άγχος απόδοσης.
Αντίστοιχα, μια
γυναίκα με κοινωνική φοβία δεν είναι απίθανο να εμφανίζει διαταραχές της
επιθυμίας, της διέγερσης και του οργασμού. Αυτό που είναι σημαντικό να
αναφερθεί είναι ότι τα παραπάνω προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν…
Αντιμετώπιση και
Θεραπεία
Το άτομο με κοινωνική
φοβία μπορεί να απευθυνθεί σε ψυχολόγο ειδικευμένο στη σεξουαλική υγεία που θα
το βοηθήσει να ξεπεράσει τις δυσκολίες που το βασανίζουν. Μέσα από τις
συνεδρίες με τον ψυχολόγο το άτομο θα κατανοήσει τις σκέψεις, τις συμπεριφορές
και τα συναισθήματα που το εγκλωβίζουν σε αυτό το φαύλο κύκλο του άγχους και θα
βρει τρόπους να υιοθετήσει διαφορετικές, περισσότερο λειτουργικές συμπεριφορές.
Το
άρθρο υπογράφει ο Δρ. Θάνος Ε. Ασκητής είναι Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Πρόεδρος
του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.
