«Το τελευταίο
σημείωμα» (Ελλάδα), σκηνοθεσία Παντελής Βούλγαρης…
Κάθε νέα
ταινία του Παντελή Βούλγαρη αποτελεί εγχώριο πολιτιστικό γεγονός. Η τελευταία
του ακόμη περισσότερο: είναι ένας φόρος τιμής προς τους 200 Έλληνες που
εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στο Χαϊδάρι ως αντίποινα για τη δολοφονία του
διοικητή Κρες και των τριών Γερμανών της συνοδείας του τον Μάιο του 1944.
Ο σκηνοθέτης,
που δούλεψε και πάλι με τη σύζυγό του, συγγραφέα Ιωάννα Καρυστιάνη στο σενάριο,
επικεντρώνεται στην περίπτωση του Ναπολέοντα Σουκατζίδη (Ανδρέας Κωνσταντίνου),
ενός Κρητικού μικρασιατικής καταγωγής ο οποίος εκτέλεσε χρέη διερμηνέα του Καρλ
Φίσερ (Αντρέ Χένικε), του γερμανού διοικητή του στρατοπέδου των εκτελεσθέντων.
Ο Σουκατζίδης βίωσε όλο το δράμα της γερμανικής αγριότητας στα χρόνια της
Κατοχής: υπήρξε μάρτυρας βασανιστηρίων, τραγικών περιστατικών και βαριάς
ατμόσφαιρας στους θαλάμους με το πλήθος των συγκρατουμένων του.
Την ίδια ώρα,
έξω από το στρατόπεδο, η μνηστή του Ναπολέοντα, Χαρά Λιουδάκη (Μελία Κράιλινγκ)
με καρτερία και βαθιά αγάπη στεκόταν δίπλα στον αρραβωνιαστικό της, έστω και αν
οι συναντήσεις τους ήταν για ελάχιστες στιγμές στα επισκεπτήρια, και πάντα υπό
την επιτήρηση ένοπλων φρουρών.
Ο Παντελής
Βούλγαρης άρχισε να σκέφτεται το «Τελευταίο σημείωμα» προτού ακόμη γυρίσει την
«Ψυχή βαθιά» και τις «Νύφες» και ένας από τους βασικούς λόγους που τον ώθησαν
να τη γυρίσει είναι επειδή θεωρεί την περίοδο της Κατοχής «αδικημένη από την
ιστοριογραφία», όπως είπε στο «Βήμα» όταν επισκεφθήκαμε τα γυρίσματα του
«Τελευταίου σημειώματος» στις Εγκληματικές Φυλακές Καλαμίου, γνωστές κυρίως ως
Φυλακές Ιτζεδίν στην Κρήτη (εκεί όπου είχαν γυριστεί και τα «Πέτρινα χρόνια»).
«Με τις συνθήκες που επικρατούσαν λόγω του εμφυλίου πολέμου, η ιστοριογραφία
για εκείνη την περίοδο ουσιαστικά ξεκινά με νέους επιστήμονες μετά το τέλος της
δικτατορίας».
Και ίσως
σήμερα, ενώ έχει περάσει πλέον τόσος καιρός, η σύνδεση του παρόντος με το
ιστορικό πλαίσιο της ταινίας να είναι πιο έντονη από ποτέ άλλοτε (α' προβολή:
26 Οκτωβρίου, Tanweer)
Τζον Χιούστον,
ο αντιήρωας και άλλες 100 ταινίες
Η 23η έκδοση του
αθηναϊκού Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας θα πραγματοποιηθεί εφέτος στις αίθουσες
Δαναός 1 - 2, Ιντεάλ, Οπερα 1 - 2, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Μέγαρο Μουσικής
Αθηνών και περίπου 100 ταινίες της νέας παραγωγής θα κάνουν εκεί πρεμιέρα πριν
από την πορεία τους εμπορικά στις αίθουσες. Στο πλαίσιο του μεγάλου τιμητικού
αφιερώματος σε έναν σπουδαίο σκηνοθέτη του παρελθόντος θα προβληθούν 11 ταινίες
του παλικαρά Τζον Χιούστον (1906 - 1987). Τίτλος του αφιερώματος: «Beautiful
losers: To αντιηρωικό σινεμά του Τζον Χιούστον». Οι ταινίες: «Το γεράκι της
Μάλτας», «Ο θησαυρός της Σιέρα Μάντρε», «Η ζούγκλα της ασφάλτου», «Μόμπι Ντικ»,
«Η βασίλισσα της Αφρικής», «Οι αταίριαστοι», «Βρώμικη πόλη», «Ο άνθρωπος που θα
γινόταν βασιλιάς» (φωτογραφία), «Wise blood», «Η τιμή των Πρίτζι» και το
κύκνειο άσμα του, «Οι Δουβλινέζοι» (20 Σεπτεμβρίου - 1 Οκτωβρίου).
Η άλλη όψη της
ελπίδας (Φινλανδία / Γερμανία),Ακι Καουρισμάκι
Ακολουθώντας
την τακτική της προηγούμενης ταινίας του, «Το λιμάνι της Χάβρης» (2011), ο
φινλανδός δημιουργός μιλάει εδώ με τον δικό του, μινιμαλιστικό, ουσιαστικό και
ανορθόδοξα χιουμοριστικό τρόπο για το πρόβλημα του μεταναστευτικού που πλήττει
εδώ και αρκετά χρόνια την Ευρώπη. Το τι θα τραβήξει ο νεαρός Σύρος (Σέργουαν
Κάντι) που κυκλοφορεί σαν ζόμπι στους δρόμους του Ελσίνκι δεν λέγεται, ενώ τα
ανθρώπινα χέρια που θα τον βοηθήσουν να σταθεί στα πόδια του, έστω προσωρινά,
θα είναι ελάχιστα. Στο Φεστιβάλ Βερολίνου τον περασμένο Φεβρουάριο, όπου
βραβεύθηκε με την Αργυρή Αρκτο σκηνοθεσίας, ο Καουρισμάκι αναφέρθηκε σκληρά στην
Ευρώπη, αποκαλώντας τη «σταθμό του εγκλήματος» και εμμένοντας στο γεγονός ότι ο
ανθρωπισμός σε αυτή την ήπειρο παραμένει σταθερά απών. Με τη γενναία αυτή
ταινία στηρίζει έντιμα την άποψή του. (Α' προβολή: 12 Οκτωβρίου, ΑΜΑ Films)
«Χωρίς αγάπη»
(Ρωσία / Γαλλία),Αντρέι Ζβιάνγκιτζεφ
H ρωσική
ταινία που δεν άφησε ψυχή ασυγκίνητη στο τελευταίο φεστιβάλ των Καννών, από
όπου έφυγε με το βραβείο της επιτροπής (αξίζοντας ίσως κάτι μεγαλύτερο).
Εξαιρετικά σημαντική δημιουργία, ιδίως για τη συναισθηματικά «στεγνή» περίοδο
που ζούμε, το «Χωρίς αγάπη» μέσα από την περίπτωση ενός 12χρονου αγοριού το
οποίο δεν θέλει να κρατήσει ούτε η μητέρα ούτε ο πατέρας του από τη στιγμή που
χωρίζουν, μιλά για την κατάρρευση της οικογένειας σε συνάρτηση με την
οικονομική κρίση. Θυμίζω ότι η αμέσως προηγούμενη ταινία του ρώσου σκηνοθέτη,
το «Λεβιάθαν», αφού κέρδισε το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ του 2014, εν
συνεχεία βρέθηκε στην πεντάδα για το ξενόγλωσσο Οσκαρ. Ολα δείχνουν (και το
ελπίζουμε) ότι το ίδιο θα συμβεί και με το «Χωρίς αγάπη». (Α' προβολή: 19
Οκτωβρίου, Seven Films)
«Ο
χιονάνθρωπος»(ΗΠΑ / Σουηδία / Αγγλία), Τόμας Αλφρεντσον
Ήταν
- επιτέλους - καιρός για τον Χάρι Χόλε να περάσει στο σινεμά· ίσως να
άργησε κιόλας. Ο σκοτεινός, αλκοολικός αλλά ευθύς και ηθικός αστυνομικός επιθεωρητής
των σελίδων του νορβηγού συγγραφέα Jo Nesbo (πρωταγωνιστεί σε 11 ιστορίες του
που όλες κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο) βρήκε τον δρόμο για το
σελιλόιντ από τον σουηδό σκηνοθέτη του κλασικού πλέον φιλμ τρόμου «Ασε το κακό
να μπει», αλλά και τη μεταφορά του μυθιστορήματος του Τζον Λε Καρέ «Και ο
κλήρος έπεσε στον Σμάιλι». Η επιλογή του βρετανού ηθοποιού Μάικλ Φασμπέντερ για
τον ρόλο του Χόλε δείχνει τουλάχιστον έξυπνη, και από την επιτυχία της ταινίας
θα κριθεί το αν ο Φασμπέντερ θα επαναλάβει στο μέλλον τον ρόλο. Κάτι που από
ό,τι φαίνεται θα γίνει. (α' προβολή: 12 Οκτωβρίου, UIP)
Στα υπόψη
Τέλη
Σεπτεμβρίου διανέμεται το θρίλερ «Το αυτό» από το μπεστ σέλερ του Στίβεν Κινγκ,
ενώ τον Οκτώβριο θα δούμε επίσης την τελευταία ταινία του Ντάρεν Αρονόφσκι
«Mother!» με πρωταγωνίστρια την Τζένιφερ Λόρενς… (tovima.gr)
