Τη
Λαμπρή (όπως είναι το ελληνικό όνομα της γιορτής του Πάσχα) σχεδόν...
κάθε σπίτι
είναι εφοδιασμένο (πλην του οβελία) με τσουρέκι, κόκκινα αυγά και λαμπάδες. Την
ίδια ώρα στις βιτρίνες των παιχνιδότοπων πρωταγωνιστούν διακοσμητικοί λαγοί,
κουνέλια και κοτοπουλάκια, που προορίζονται μεν να χαροποιήσουν τα παιδιά,
χωρίς όμως να έχουν σχέση με την ελληνική παράδοση. Πώς συνδέονται άραγε τα
συμπαθή ζώα με το Πάσχα και γιατί προσφέρονται ως (σοκολατένια συνήθως) δώρα
μετά τη Σαρακοστή;
Ποιος φέρνει τα αυγά;
Ενώ
σε όλες τις χριστιανικές χώρες υπάρχει η παράδοση των πασχαλινών αυγών, η
διαφορά των εθίμων από τόπο σε τόπο έγκειται στο ότι τα αυγά (σοκολατένια ή μη)
δίνονται στα παιδιά με διαφορετικό τρόπο. Έτσι:
Στις αγγλοσαξονικές χώρες τα αυγά δίνονται στα παιδιά από έναν λευκό
λαγό ή ένα λευκό κουνέλι. Τα ζώα αυτά δεν είναι τυχαία: Στους παλιούς καιρούς
πρωταγωνιστούσαν στις παγανιστικές γιορτές της άνοιξης, γιατί θεωρούνταν
σύμβολα της ζωής και της γονιμότητας (εξ ου και το… «γεννάει σαν κουνέλα»). Ήδη
από την αρχαιότητα συμβόλιζαν την αφθονία, τον πολλαπλασιασμό και την ανανέωση,
μια που είναι πολύ παραγωγικά ζώα και ιδιαίτερα την άνοιξη. Συνδέθηκαν λοιπόν
με τα πασχαλινά αυγά ώστε να μπορεί να γιορταστεί παράλληλα η άνοιξη και η
ανανέωση. Όσο για την αγγλική λέξη Easter (Πάσχα), είναι γνωστό ότι προέρχεται
από τη θεά της άνοιξης Eostre ή Ostara. Προς τιμήν της οι Σάξονες διοργάνωναν
ανοιξιάτικες γιορτές και της απέδιδαν ως εμβληματικό ζώο το κουνέλι. Με τη
μετάβαση στον Χριστιανισμό η εαρινή παγανιστική γιορτή προσαρμόστηκε στη
θρησκευτική γιορτή του Πάσχα.
Στη Γερμανία από τον 15ο αιώνα τα πασχαλινά αυγά συνδέθηκαν με τα
κουνέλια: Θεωρείται ότι ένα κουνέλι (ή ένας λαγός) έχει επιφορτιστεί
παραδοσιακά με το καθήκον να φέρνει στα παιδιά τα γιορτινά αυγά τους. Την
παραμονή του Πάσχα τα παιδιά κατασκευάζουν μια φωλιά από άχυρο, φύλλα, χορτάρι
ή πλαστικό αφρώδες υλικό και οι γονείς αναλαμβάνουν να την κρύψουν μέσα στο σπίτι
ή τον κήπο, ώστε το πασχαλινό λαγουδάκι να… γεννήσει εκεί μέσα τα πολύχρωμα
πασχαλινά αυγά. Ανήμερα το Πάσχα ξεκινάει για τα παιδιά το σαφάρι εύρεσης των
αυγών.
Στο Τιρόλο και το Κεμπέκ του Καναδά τα αυγά τα φέρνει μια κότα ή ένα
κοτοπουλάκι. Οι ρίζες του εθίμου είναι και σε αυτή την περίπτωση αρχαίες: Κότες
και νεοσσοί αποτελούν σύμβολα μιας νέας ζωής.
Οι κάτοικοι της ανατολικής Γαλλίας συσχετίζουν και αυτοί τα αυγά με κουνέλια
και λαγούς, οι Ελβετοί με τον γνωστό κούκο, οι Αυστραλοί με το μικρό ντόπιο μαρσιποφόρο
bilby που μοιάζει με λαγό, ενώ οι κάτοικοι της Αλσατίας με τον… πασχαλινό
πελαργό… (Φωτό: Ιφιγένεια Βαρδοπούλου / Bimag)
