Του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου
Τι ακριβώς συμβαίνει με τον κόσμο ο οποίος
συρρέει...
στις απειράριθμες εκδηλώσεις που διοργανώνονται για όλα σχεδόν τα
καινούργια βιβλία; Αν μετρήσουμε τις εκδηλώσεις, είναι σίγουρο πως θα χάσουμε
γρήγορα τον λογαριασμό, ακόμα κι αν περιορίσουμε το δείγμα τους σε καθημερινή
βάση. Αν πάλι μετρήσουμε τα είδη των βιβλίων που παρουσιάζονται, θα χάσουμε
επίσης τον λογαριασμό: δεν πρόκειται μόνο για λογοτεχνία, όπως ενδεχομένως
φαντάζονται όσοι παρακολουθούν αποκλειστικά τη λογοτεχνική κίνηση, αλλά και για
ιστορικά, πολιτικά και οικονομικά βιβλία, για χρονικά και μαρτυρίες ή για
φιλολογικές και φιλοσοφικές μελέτες. Και οι εκδηλώσεις για το βιβλίο δεν
εξαντλούν το φαινόμενο, γιατί υπάρχουν και οι θεματικές ενότητες (από
μεμονωμένες βραδιές μέχρι ημερίδες και συνέδρια) για πρόσωπα και ζητήματα τόσο
της λογοτεχνίας όσο και της πολιτικής, της οικονομίας ή της ιστοριογραφίας. Κι
ας μην αφήσουμε απέξω και τους ξένους συγγραφείς (μυθιστοριογράφους,
ιστορικούς, καθώς και πολιτικούς ή οικονομικούς αναλυτές), που καταφθάνουν στην
Αθήνα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα για να απευθυνθούν σε ένα κατά κανόνα
πολυπληθές και φανερά ενήμερο κοινό.
Τι ακριβώς συμβαίνει, λοιπόν, με όλα αυτά; Οι
άνθρωποι που κατακλύζουν τους χώρους βιβλιοπωλείων, μορφωτικών ινστιτούτων και
ιδρυμάτων πολιτισμού, οι άνθρωποι που απευθύνουν ερωτήσεις σε έλληνες και
ξένους συγγραφείς τους οποίους έχουν διαβάσει διεξοδικά, που δεν παραλείπουν να
αγοράσουν βιβλία, όποτε και όπου υπάρχουν βιβλία προς πώληση, και που ελέγχουν
έναν σημαντικό αριθμό πληροφοριών, δεν μπορεί να είναι τυχαίοι – πηγαίνοντας
όπου πηγαίνουν για να αποτελέσουν απλώς το ακροατήριο των από του βήματος φίλων
τους ή διότι δεν έχουν πώς αλλιώς να σκοτώσουν τον δύσκολο καιρό τους.
Είναι εύκολο να πούμε πως ο κόσμος που
μαζεύεται σε εκδηλώσεις, ημερίδες, διεθνείς συναντήσεις και συμπόσια, ασφυκτιά
μέσα στις συνθήκες της κρίσης και βρίσκει μιαν ανέξοδη διέξοδο για τις
απογευματινές ή τις πρώτες βραδινές του ώρες – μια διέξοδο ικανή επιπλέον να
προσφέρει εξωστρέφεια, ευκαιρίες για συναναστροφή και (γιατί όχι;) ένα κάποιο
κύρος. Όχι πως δεν τα βλέπουμε κι αυτά. Όχι πως κάποιοι δεν τρέχουν στις
εκδηλώσεις από φιλική υποχρέωση ή επειδή είναι προτιμότερο να περάσουν μια
νύχτα αφιερωμένη στην τέχνη και την επιστήμη από το να κλειστούν στο σπίτι τους
περιορισμένοι από την οικονομική καχεξία. Θα ήταν παρόλα αυτά στενόκαρδο να
ξεμπερδέψαμε έτσι με το αυξημένο ενδιαφέρον για το βιβλίο, το οποίο τείνει
πλέον να μετατραπεί σε οργανικό στοιχείο της πολιτιστικής ζωής της Αθήνας,
καταλαμβάνοντας μιαν ευδιάκριτη θέση δίπλα στο θέατρο και τη μουσική, που
ανέκαθεν απασχολούσαν τους θιασώτες της τέχνης τόσο εντός όσο και εκτός Αθηνών.
Ακόμα, επομένως, κι αν η κινητικότητα
αποδειχθεί πρόσκαιρη, ακόμα κι αν οι επιτόπιες πωλήσεις δεν θα σώσουν ποτέ
κανέναν βιβλιοπώλη ή εκδότη, ακόμα κι αν μέσα στη μεγάλη συρροή είναι φυσικό
ένα μεγάλο μέρος της προσοχής να χάνεται, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι το
βιβλίο δεν διάγει στις καταπιεσμένες ημέρες μας υγιή βίο. Έχοντας πλήρη
επίγνωση πως αυτό δεν σημαίνει ούτε καν υπόσχεση οικονομικής ανάκαμψης για
όποιους και για ό,τι περιλαμβάνει το κύκλωμα της βιβλιοπαραγωγής, συνεχίζω να
λέω πως οι αίθουσες που γεμίζει τα τελευταία χρόνια το βιβλίο είναι μόνο για
καλό.
(αναδημοσίευση
από το περιοδικό «Ο αναγνώστης» http://www.oanagnostis.gr/otan-to-vivlio-gemizi-tis-ethouses/)
