Δευτέρα 8 Ιουλίου 2013

Είναι δραπέτι… δεν πίνετε!!!

Δραπέτι ή δραπέτσι ή τραπέτσι λέγεται το πολύ δυνατό ξύδι και γενικότερα καθετί που έχει δυνατή, δριμεία γεύση, π.χ. το πολύ αλμυρό φαγητό, η δυνατή σκορδαλιά, το ξινισμένο κρασί ή το στυφό άγουρο φρούτο. Η λέξη ετυμολογείται από την φράση...


«δραπέτης οίνος», όπως λεγόταν το κρασί που έχει ξινίσει, έχει χάσει τον χαρακτήρα του (ετυμολογία που πρότεινε ο Φ. Κουκουλές και οι αρχαίοι έλεγαν εκτροπίαν οίνον το ξινισμένο κρασί).

Η λέξη συχνά ως επίθετο, π.χ. «ξίδι δραπέτι», ή και μόνη της. Παρόλο που ο καθένας ομιλητής θεωρεί ότι η λέξη ανήκει στο τοπικό ιδίωμα της ιδιαίτερης πατρίδας του, στην πραγματικότητα είναι σχεδόν πανελλήνια αλλά «υπόγεια». Η μόνη τοπική διαφοροποίηση είναι ότι στα Επτάνησα επικρατεί ο τύπος με τα- , τραπέτσι, όπως στο αποκριάτικο κεφαλονίτικο τετράστιχο:

Τσ ’ έταξε και τ’ αμπέλι της που ‘ναι στα Τσουκαλάτα

που με την πιο καλή χρονιά γιομίζει μια κανάτα.

Τση τάζει κι άλλο δεύτερο απάνου στ’ Ακρωτήρι


που το κρασί του γένεται τραπέτσι στο ποτήρι.