Ακράνης… ο σύντροφος του χθές!!!

Ακράνης είναι ο φίλος, ο συμπολεμιστής, ο σύντροφος. Η λέξη είναι δάνειο από το τουρκικό aktan, που σημαίνει «συνομίληκος», «όμοιος» αραβικής αρχής. Δεν ακούγεται πια στις μέρες μας, αλλά...

τα παλιότερα λεξικά την λεχουν, την βρίσκουμε σε ακριτικό τραγούδι από την Κάρπαθο, όπου «κι ο Κωνσταντίνος ο μικρός ας ελιανοτραυούσε τ’ ακράνη τα’ Ανδρόνικου του νιου του παινεμένου».

Ο ακράνης αποδίδει ακριβώς το αρχαίο εταίρος, και γι’ αυτό το χρησιμοποίησαν πολύ οι Καζαντζάκης – Κακριδής στις ομηρικές μεταφράσεις τους, π.χ. «σέρνει φωνή κι ανακαλέστηκε τον γκαρδιακό του ακράνη» (Ψ 179), ή «Ευτύς φωνάζει του Αλκιμέδοντα, του γκαρδιακού  του ακράνη» (Ρ 500), ή «που τον τρανό, καλόκαρδο, σου ‘χει  σκοτώσει ακράνη» (Φ96). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το ομηρικό κείμενο έχει εταίρος.

Ο Σταύρος Βαβούρης σχολίασε ειρωνικά σε δικό του ποίημα την χρήση αυτής της λέξης (μιλώντας για τον Πυλάδη):2 « ο Ορέστης θα ΄ταν σε όλα / «ακράνης» του που λένε κολλητός / ο Κακριδής κι ο Καζαντζάκης στην «Ιλιάδα» τους».