Ρυθμός, μελωδία, ακόρντα, νότες, παρτιτούρες, ανωτέρα, κατωτέρα, αρμονία, σολφέζ… Μουσική!
Ορολογίες και όροι της μουσικής, που πολλοί, μόνο που τις ακούμε βγάζουμε σπυράκια. Θεωρίες των θεωριών, ατελείωτες ώρες μελέτης, παιδιά μεγαλωμένα με γαλλικά και πιάνο, αυριανοί ενήλικες άρρυθμοι, άφωνοι και άλαλοι! Γιατί;
Τι είναι πραγματικά όμως η μουσική; Πως μπορεί να είναι ένα ευχάριστο και δημιουργικό «παιχνίδι» αφού εμπεριέχει όλα τα παραπάνω;
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η μουσική είναι τέχνη. Είναι δρόμος ζωής, που σε συντροφεύει σε όλες τις στιγμές και τις ηλικίες της ζωής σου.
Κάποιοι άλλοι, επίσης υποστηρίζουν, ότι είναι επιστήμη. Είναι ακριβής, συγκεκριμένη στη γραφή της και απαιτεί απόλυτη ακουστικότητα. Είναι κλάδος των μαθηματικών και μοιάζει με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, καθώς οι περισσότεροι όροι της, είναι
στα Ιταλικά, στα Γερμανικά ή στα Γαλλικά. Ίσως είναι η πιο ολοκληρωμένη και παγκόσμια γλώσσα.
Τα παιδιά τη λατρεύουν. Από τη στιγμή που γεννιούνται έχουν έντονη τη συναίσθηση των ήχων. Οι πρώτες τους κινήσεις είναι γεμάτες ρυθμό. Κουνούν και τα δυο χεράκια τους, κλωτσούν με τα δυο ποδαράκια τους. Ακόμα και το κλάμα τους έχει διαφορετικούς τόνους. Αλλιώς κλαίει όταν πονάει, όταν πεινάει, όταν θέλει απλά να τραβήξει τη προσοχή μας, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος και αιτία. Ουσιαστικά πειραματίζεται, σε διάφορους τόνους, ενστικτωδώς, πριν ακόμα μιλήσει.
Αργότερα ψελλίζει τραγουδάκια, συγκρατεί τη μελωδία από τα νανουρίσματα, τη σιγοτραγουδά και χορεύει με τους ήχους. Μην ξεχνάμε ότι οι πρώτες αντιδράσεις του, έχουν να κάνουν με τον ήχο, καθώς στην αρχή δεν βλέπουν καθαρά.
Τι προσφέρει η μουσική στο παιδί;
Η αξία της μουσικής, είναι κάτι που έχει αμφισβητηθεί όχι μόνο από γονείς, αλλά και από εκπαιδευτικούς, πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλο είδος μόρφωσης.
Η σημασία της στην εκπαίδευση του παιδιού, είναι μεγάλη. Γνωρίζουμε ότι η μουσική επηρεάζει άμεσα τον εύπλαστο και ευαίσθητο συναισθηματικό κόσμο του. Το βοηθάει να εκφράσει τα συναισθήματα του, θετικά ή αρνητικά, συντελώντας στην ανάπτυξη μιας όσο το δυνατό πιο ισορροπημένης προσωπικότητας.
Είναι επίσης ίσως το μόνο μέσο που θα ενθαρρύνει ένα αποτραβηγμένο, διστακτικό, συνεσταλμένο ,εσωστρεφή παιδί, να βγει από το «καβούκι» του και να επικοινωνήσει με τον κόσμο γύρω του.
Το βοηθά να αποβάλει τους φόβους του, με την μίμηση και την ταύτιση, μαθαίνοντάς το να εντάσσεται στην ομάδα, να αποδέχεται τους άλλους και να δουλεύει δημιουργικά μαζί τους.
Έτσι αναπτύσσεται η δημιουργικότητα και η φαντασία του, πειραματίζεται, δοκιμάζει, με αποτέλεσμα να αποκτά αυτοπεποίθηση.
Δυο από τα βασικά και ουσιαστικά οφέλη της μουσικής, στόχοι της αν μπορούμε να το πούμε, η δημιουργικότητα και ευαισθητοποίηση του συναισθηματικού του κόσμου, μπορούν να του προσφέρουν:
- Αγάπη για τη μουσική, σαν τέχνη
- Έκφραση του συναισθηματικού του κόσμου χωρίς φοβίες, ντροπές και αναστολές
- Να βλέπει και να νοιώθει τον κόσμο με λεπτότητα και ευαισθησία
- Να γνωρίζει και συνειδητοποιεί τον πολιτισμό και την κουλτούρα του τόπου του
- Να γνωρίζει τα ήθη και τα έθιμα άλλων λαών και να τα σέβεται
- Να μαθαίνει να σέβεται τους άλλους
- Μέσω της δημιουργικής του έκφρασης να αποκτά ισορροπημένη προσωπικότητα
- Να μαθαίνει να δέχεται ορισμένους κανόνες και περιορισμούς
- Να επικοινωνεί, να σέβεται τη δουλειά και τα δικαιώματα των άλλων παιδιών
- Να ασκείται ο αυτοέλεγχος και πειθαρχία του, μαθαίνοντας να είναι υπομονετικό
- Να αποκτά αυτοπεποίθηση μέσα από την επιτυχία
- Να αποκτά αυτογνωσία γνωρίζοντας τις ικανότητες του
- Να κοινωνικοποιείται μέσα από τις ομαδικές εργασίες
Διάφορες έρευνες και μελέτες που έγινα για την προσφορά της μουσικής στο παιδί
· Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Florida σε πρόωρα βρέφη που άκουγαν κατά τακτά διαστήματα μουσική, ανεξαρτήτως είδους, έδειξε ότι τα βρέφη αυτά ανέπτυξαν σημαντικά υψηλότερες διανοητικές και σωματικές ικανότητες από αυτά που μεγάλωσαν κατά τον ίδιο τρόπο, αλλά χωρίς να ακούν μουσική.
· Σύμφωνα με μελέτη που έγινε σε μαθητές Γυμνασίου στη Καλιφόρνια, τα παιδιά που μαθαίνουν από πολύ μικρά μουσική, μαθαίνουν ευκολότερα στο σχολείο, γίνονται καλύτεροι ακροατές και συγκεντρώνονται πιο εύκολα. Οι μαθητές που είχαν παιδεία στη μουσική ήταν πιο σωστοί στην οργάνωση της σκέψης τους και στη νοητική τους ευελιξία.
· Επίσης μια άλλη έρευνα έδειξε ότι με το διάβασμα μόνο σαν «αίσθηση», αν πούμε ότι είναι αίσθηση, με την ανάγνωση η γνώση που έχουμε είναι 10%. Αν ακούμε κιόλας έχουμε 20%. Αν βλέπουμε και ακούμε έχουμε 50%. Δηλαδή διαβάζοντας φωναχτά, βλέπω και ακούω ταυτόχρονα, προσλαμβάνω 50% γνώση. Αν μιλάω κιόλας, δηλαδή έχω και έναν διάλογο, το συζητάω με κάποιον, ανεβαίνω στο 70%. Αν το έχω βιώσει ανεβαίνω στο 80%. Δηλαδή όσες περισσότερες αισθήσεις συμμετέχουν στη διαδικασία του διαβάσματος ανεβαίνουν πολύ τα ποσοστά της γνώσης.
Οι επιστήμονες σύμφωνα με μελέτες, έχουν καταλήξει ότι ο εγκέφαλος περνά τέσσερις περιόδους βασικών αλλαγών στη δομή του, κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής. Η πρώτη περίοδος είναι κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης, η δεύτερη αμέσως μετά τη γέννηση, η τρίτη ανάμεσα στην ηλικία των τεσσάρων και δώδεκα χρόνων, και η τέταρτη στα χρόνια που ακολουθούν.
Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, και ιδιαίτερα κατά τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής, τοποθετούνται οι βάσεις για την ανάπτυξη της σκέψης, της ομιλίας, της όρασης, της ευφυΐας και των χαρακτηριστικών της ανθρώπινης προσωπικότητας.
«Η εκπαίδευση στη μουσική είναι ανάγκη επιτακτική γιατί περισσότερο από οτιδήποτε στον κόσμο ο ρυθμός και η αρμονία επηρεάζουν το ενδότερο κομμάτι του εαυτού μας, και ο καθένας από εμάς θα πρέπει να ξέρει πως να το χαλιναγωγήσει.» (Πλάτωνας)
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος
Παιδαγωγός-Εμψυχώτρια
