Η 2 Δεκεμβρίου καθιερώθηκε
ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Δουλείας το 1949 από τη Γενική
Συνέλευση του ΟΗΕ...
H δουλεία υπήρξε αρχαίος και διαπολιτισμικός θεσμός που νομιμοποιούσε
την μετατροπή του ανθρώπου σε ιδιοκτησία και που απαγορεύτηκε σταδιακά για οικονομικούς και ηθικούς
λόγους στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η δουλεία συνεπαγόταν όχι μόνον τον κοινωνικό θάνατο του ατόμου, αλλά του
αφαιρούσε αυτή καθαυτή την ανθρώπινη υπόσταση και το υποβίβαζε στο εξής σε
αντικείμενο προς ιδιοκτησία και χρήση (ιδιώτη ή κράτους).
Η λέξη δουλεία προέρχεται από το επίθετο δούλος, που προήλθε από
την αρχαιότερη λέξη δόελος ή αλλού δόερος (οι και που πιθανόν με τη σειρά τους προήλθαν από το ρήμα δέω (δένω).
Έτσι, δούλο αρχικά χαρακτήριζαν τον εκ γενετή σκλάβο. Η μορφή
του και οι «υπηρεσίες» του με το πέρασμα των χρόνων άλλαξαν αρκετές φορές μορφή
και ύφος.
Στις μέρες μας δε θα συναντήσουμε, λέω τώρα… κάποιον αλυσοδεμένο
στα υπόγεια για να υπηρετούν τον «κύριο- κυρία». Θα δεις το λεγόμενο “Trafficking” (εμπόριο ανθρώπων), την παιδική εργασία, τη σεξουαλική δουλεία, τη
δουλεία λόγω καταγωγής, την καταναγκαστική εργασία…
Η Unesco, μιλά για πάνω από 12.000.000
άνθρωποι στον πλανήτη ζουν υπό συνθήκες σκλαβιάς. Η αναπτυγμένη Ευρώπη δέχεται
την εισροή γυναικών από τα ανατολικά κράτη της ηπείρου, οι οποίες μεταφέρονται
και ζουν σε συνθήκες δουλείας. Στο Ισραήλ εισάγονται 3.000 γυναίκες ετησίως και
εκπορνεύονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2004, στη Βραζιλία υπάρχουν 25.000
σύγχρονοι σκλάβοι.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των διεθνών
οργανισμών, πάνω από 73.000.000 παιδιά, ηλικίας 10-14 ετών, είναι αναγκασμένα
να εργάζονται.
Όταν μιλάμε για σεξουαλική δουλεία εννοούμε
είτε τη σεξουαλική εκμετάλλευση του θύματος από
ένα άτομο, είτε την υποχρεωτική
εκπόρνευση, ακόμα και την πώληση για
γάμο, κ.α.. Αν μιλήσουμε με αριθμούς τότε τα θύματα ετησίως να κινούνται από
μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, έως δεκάδες εκατομμύρια.
Σε ορισμένες χώρες,
κυρίως της Αφρικής, η ιδιότητα του σκλάβου μπορεί να περάσει από τη μία γενιά
στην άλλη, φτάνοντας σε βάθος αιώνων. Τα θύματα αυτής της μορφής δουλείας
υπολογίζονται στα 4.000.000 περίπου παγκοσμίως.
Τα 12 με 13 εκατ. άτομα παγκοσμίως που
εξαναγκάζονται με κάποιο τρόπο να εργαστούν για όφελος τρίτου, με ελάχιστη ή
και καθόλου αμοιβή και συνήθως υπό απειλή βίας για τους ίδιους ή τους οικείους
τους , υπολογίζεται ότι αποφέρουν οικονομικά κέρδη ύψους 31.6 δισεκατομμυρίων
δολαρίων ετησίως.
Σημαντικά
ακόμα στοιχεία για τη δουλεία σήμερα μας δίνουν ότι:
ü Εκτιμήσεις ανεβάζουν τον
πιθανό αριθμό των δούλων σε 27.000.000 ανθρώπους.
ü Η πλειοψηφία βρίσκεται
στην Ασία και την Αφρική.
ü Περισσότεροι από 14.500
σκλάβοι περνάνε τα σύνορα των ΗΠΑ κάθε χρόνο και διοχετεύονται σε περισσότερες
από 90 πόλεις.
ü Οι σκλάβοι εργάζονται σε
χωράφια, οίκους ανοχής, εστιατόρια, ορυχεία, σπίτια, κα.
ü Το μέσο κόστος ενός
σκλάβου δεν ξεπερνά τα 90 δολάρια.
ü Το κέρδος από το εμπόριο
σάρκας στην Αφρική ξεπερνά τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
ü Περισσότεροι από 920.000
άνθρωποι είναι δούλοι στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
ü Ένα στα δέκα παιδιά της
Αϊτής ζει σε συνθήκες δουλείας.
ü Περισσότεροι από 6.000
δούλοι ελευθερώθηκαν πρόσφατα στη Βραζιλία
ü Σαράντα χιλιάδες γυναίκες
μεταφέρονται κάθε χρόνο στην Ιαπωνία.
Παρά
τους αγώνες, τις διαμαρτυρίες, τις σημαντικές προσπάθειες των κυβερνήσεων,
της κοινωνίας των πολιτών και της διεθνούς κοινότητας, ζούμε ακόμη σε ένα κόσμο
που μαστίζεται από τη δουλεία και τις πρακτικές της. Μιλάμε για εγκλήματα ατιμώρητα,
που ποτέ δεν τιμωρήθηκε κανένας «κύριος- κυρία» αλλά ο δούλος, και ίσως και γι’
αυτό και σήμερα και αύριο να εξακολουθεί η δουλεία να υπάρχει και να απλώνει τα
πλοκάμια της ολοένα και σε περισσότερες χώρες και σε διάφορες πρακτικές…
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Παιδαγωγός-Εμψυχώτρια
