Κουβέντα στην «αυλή», με τον συγγραφέα Πέτρο Ζήκο

Τι να πρωτοπρολάβεις να πεις μέσα σε λίγη ώρα, τι...
να πρωτοπρολάβεις να ρωτήσεις έναν άνθρωπο που ζει και να αναπνέει μέσα από τα γραπτά του, από έναν άνθρωπο που ξέρει να μιλάει με τη φωνή της καρδιάς…

Διαβάστε και θα καταλάβετε το λόγο που έκανα αυτό το μικρό εισαγωγικό σημείωμα  

Τι σας έχει λείψει από τα παιδικά σας χρόνια;

Οι γονείς μου, και το δικαίωμα στο λάθος.   

Ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών, ποιος ήταν;

Στα τόσα αντιφατικά που συνέβησαν στη ζωή μου, συγκαταλέγετε και η σχέση μου με το παραμύθι. Σε μικρή ηλικία με είχαν συναρπάσει οι ήρωες της μυθολογίας, που κατά την άποψη μου, είναι μια παραλλαγμένη μορφή ιστορίας. Αγάπησα το παραμύθι σαν ενήλικας, όταν πια μπορούσα να εκτιμήσω το εύρος της μαγείας του. Αυτός ήταν και ο λόγος, όπου στην αρχή της ιστορίας του βιβλίου μου με τον τίτλο «Το Πράσινο Χωριό» ζωντανεύουν τρις ήρωες του δικού μου παραμυθιού. Αυτοί είναι, ο κούνελος Λαγούμης, ο τσοπανόσκυλος Μούργος και μαζί τους ένα υπέροχο πλάσμα που τόσο αδικήσαμε, ο λύκος Μακρυδόντης. 

Θα συγχωρούσατε κάποιον που σας έχει πικράνει;

Θα αγνοούσα κάποιον που με έχει πικράνει. 

Ποιο θεωρείτε ως Θείο δώρο στο χαρακτήρα σας;

Η σχέση του ανθρώπινου χαρακτήρα, πολύ δε περισσότερο του δικού μου με τα θεία, έχει τόση σχέση, όση έχει ο Φάντης με το ρετσινόλαδο.

Ποιο είναι το βασικό σας ελάττωμα;

Πιο απ’ όλα;

Αν η μοίρα σας γύριζε την πλάτη, τι θα κάνατε για να την καλοπιάσετε;

Είναι αλήθεια, πως οι μύθοι και οι παραδόσεις εξακολουθούν να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις ζωές πολλών ανθρώπων και ενίοτε καθορίζουν ακόμα και το μέλλον τους αν και βρισκόμαστε στον εικοστό πρώτο αιώνα. Προσωπικά πιστεύω στην έννοια της ‘‘μοίρας’’ όσο πιστεύω και στον Άγιο Βασίλη. Η έννοια της ‘μοίρας’ είναι ένα ανθρώπινο εφεύρημα προκειμένου να αποποιείται ο καθένας μας τις άστοχες πράξεις του. Όταν ένα οικοδόμημα με σοβαρές κακοτεχνίες γκρεμίζετε από το σεισμό, δεν φταίει η κακιά μας μοίρα αλλά η ανθρώπινη ανευθυνότητα. Το ίδιο ισχύει όταν ένα αυτοκίνητο με φθαρμένα λάστιχα κινείτε με εκατόν ογδόντα χιλιόμετρα και βγαίνει από το δρόμο, και κτλ…

   

Πως εκδηλώνεται την αγάπη σας;

Με παρουσία και προσφορά.   

   

Η αισιοδοξία, υπάρχει στο λεξικό της ζωής σας;

Η αισιοδοξία είναι το συνώνυμο της ίδιας της ζωής. Βέβαια η αισιοδοξία δεν είναι μια αφηρημένη ένια, προϋποθέτει την ύπαρξη στόχων, που αποτελούν την πεμπτουσία για να υπάρξει αύριο. Και απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου είχα πάντα στόχους στη ζωή μου. 

Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;

Μα φυσικά με την συγγραφή, που ήρθε να υποκαταστήσει την αρχιτεκτονική. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, είχα μπροστά μου μια κόλα χαρτί (μια διαφάνεια) και με εργαλείο τις γραμμές έφτιαχνα εικόνες. Όταν η κρίση που για τον δικό μου κλάδο άρχισε να διαφαίνεται κάπου στα μέσα του ‘09’ μου στέρησε τη χαρά της δουλειάς μου, πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, μια βλάβη καρδιάς, ήταν η αφορμή να επαναπροσδιορίσω τη στάση μου στη ζωή. Έβαλα και πάλι το χαρτί και το μολύβι, (σχήμα λόγου, πληκτρολόγιο το λένε.) στη ζωή μου. Μόνο που αυτή τη φορά, αντί για γραμμές το εργαλείο για να φτιαχτούν οι εικόνες είναι ο λόγος. Δυο βιβλία που περιμένουν τη σειρά τους, ένα θεατρικό που πιστεύω πως βρίσκετε σε καλά χέρια, και κάποιοι στοίχοι που μελοποιούνται, είναι τα πεπραγμένα, και συνεχίζω…

   

Τι δεν θα θέλατε να μη σας κλέψουν από το θησαυροφυλάκιο της ψυχή σας;

Αν έχω καταλάβει σωστά, με ρωτάτε τι θεωρώ βασική αξία της ίδιας μου της υπόστασης. Εάν αυτό είναι το ερώτημα, σας απαντώ πως πεποίθηση μου είναι ότι ο πυρήνας της ανθρώπινης σκέψης (η δική μου ερμηνεία στον όρο   ψυχή) δεν θα μπορεί να είναι κάτι άλλο από αυτό που ορίζετε ως ‘αξιοπρέπεια’. Ο αυτοσεβασμός του σκεπτόμενου ατόμου, όπου στην ολότητα του συνόλου, θα μπορούσε να καθορήσει τις βάσεις για μια ιδανική κοινωνία είναι η βασική εσωτερική μου αξία. Ο πυρήνας που γύρω του περιστρέφονται αξίες όπως, έρωτας, ανιδιοτέλεια, ειλικρίνεια, φιλία κ.λπ.     

Ποια είναι η αγαπημένη σας ελληνική ταινία;

Μα φυσικά «ο μπακαλόγατος με ήρωα των Ζήκο.» 

Ποιο είναι το αγαπημένος σας αντικείμενο, το «γούρι» σας;

Υπάρχει ένα αντικείμενο στο ράφι της βιβλιοθήκης μου, όχι βέβαια ως ‘‘γούρι’’,

Και πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσε να είναι αγαπημένο, μιας και είναι ενθύμιο φρίκης. Είναι ένα κομμάτι καμένο κεραμίδι από ένα τόπο θυσίας, μέρος από τα υπολείμματα ενός φτωχού ναού που δεν υπάρχει πια. Μιας μικρής εκκλησίας που οι ναζί αφού κλείσανε μέσα τριάντα πέντε πατριώτες, ξεθεμελίωσαν με δυναμίτες και χειροβομβίδες τη μικρή εκκλησία. Για την ιστορία αναφέρομαι στο άγνωστο στους πολλούς ολοκαύτωμα των Κρουσίων όπου καήκανε τρία χωριά και εκτελέστηκαν ενενήντα πέντε άνθρωποι.   

         

Ποια είναι η αγαπημένης σας ατάκα;

«Και γιατί να το κρύψουμε άλλωστε;»… εντάξει αστειεύομαι.  

Πως φαντάζεστε το μέλλον των ΜΜΕ μέσα από την κρίση που βιώνουμε;

Προφανώς αναφέρεστε στην τηλεόραση και στο θέμα της τηλοψίας, μιας και τα έντυπα μέσα ελάχιστη παρουσία έχουν στις μέρες μας. Όσο για το διαδίκτυο, εκεί επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας. Όπως και να έχει, τηλεόραση, ραδιόφωνο ή έντυπα μέσα, το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο και εμπεριέχετε σε μια και μοναδική λέξη, «ΑΜΟΡΑΛΙΣΜΟΣ». Η λέξη αυτή τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί στο πολιτικό λεξικό, και κατά συνέπεια στα ΜΜΕ, που είναι ο μακρύς βραχίονας συνετισμού και χειραγώγησης της εξουσίας προς τους εξουσιαζόμενους. Η λέξη προέρχεται από το Γαλλικό amoral, που σημαίνει ο ξένος ή ο άσχετος με την ηθικότητα. Προσοχή όμως, ο αμοραλιστής δεν είναι ο ανήθικος. Γιατί ενώ ο ανήθικος εναντιώνεται στις αρχές της ηθικής, και ενεργεί ενάντια σε αυτήν, ο αμοραλιστής απλά αδιαφορεί για την ηθική. Για τον αμοραλιστή, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ καλού και κακού. Ο λόγος των ΜΜΕ δεν είναι ποτέ ανιδιοτελής ή γνήσιος και αποσκοπεί στην δημιουργία εντυπώσεων και όχι στην ουσία. Επίσης ο ρόλος τους είναι να αναδεικνύουν κατά το δοκούν, ολίγιστους θλιβερούς στην ανεπάρκεια τους ηγέτες, που δεν είναι παρά προϊόντα συμβατικής εξισορρόπησης συμφερόντων. Ως εκ τούτου το μέλλον των συστημικών ΜΜΕ διαγράφετε λαμπρό.

      

Η εξουσία πιστεύετε, φιμώνει τις τέχνες από φόβο ή από ανικανότητα να τις στηρίξει;

Επειδή πολλάκις μπερδεύουμε αυτό που ονομάζουμε εξουσία, που είναι το κέντρο των αποφάσεων, με το κράτος, που είναι το εργαλείο τους, θα επιθυμούσα να ξεχωρίσουμε τα πράγματα. Το κράτος είναι απλώς ένας μηχανισμός που στέκετε μεταξύ της εξουσίας και των πολιτών. Κατά συνέπια ο πολίτης, κατ’ επέκταση ο δημιουργός και το έργο του, δεν έρχεται ποτέ σε επαφή με την πραγματική εξουσία. Ως εκ τούτου είναι αδύνατων να γνωρίζει κανείς τις πραγματικές επιδιώξεις της εξουσίας. Μπορώ όμως να έχω άποψη για το κράτος, και η άποψη μου ταυτίζετε απόλυτα με την εικόνα του κράτους όπως αυτή περιγράφετε στην Ελληνική μυθολογία. Κατά την Ελληνική μυθολογία λοιπόν, το κράτος ήταν το εκτελεστικό όργανο της εξουσίας. Ο Ησίοδος αναφέρει στην (Θεογονία) σαν αδέρφια του Κράτους, την Βία, τον Ζήλο και την Νίκη. Στον (Προμηθέα δεσμώτη) ο Αισχύλος παρουσιάζει το Κράτος και την Βία ως υπηρέτες, πιστούς εκτελεστές του Δία να βοηθούν τον Ήφαιστο να δέσει τον Προμηθέα  στα βράχια του Καυκάσου. Το κράτος είναι αυτό που κάνει γνωστό ότι ο Προμηθέας τιμωρείται επειδή έκλεψε τη φωτιά και την έδωσε στους ανθρώπους. (Ελεύθερος κανείς, μονάχα ο Δίας, δηλαδή η εξουσία) διατείνεται το κράτος. Κατά συνέπεια, το Κράτος με την βοήθεια της Βίας καραδοκούν για να αλυσοδέσουν όποιον τολμήσει να αναλάβει τον ρόλο ενός σύγχρονου Προμηθέα; Η δικαιοσύνη του Δία, δηλαδή της εξουσίας,  είναι για το Κράτος η μόνη δυνατή δικαιοσύνη. Επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως το κράτος είναι ανίκανο να αισθανθεί φιλία ή οίκτο, επειδή δεν έχει το δικό του σύστημα αξιών, παρεκτός αυτό που του έχει επιβληθεί από τον Δία με την όπια μορφή και αν έχει αυτός.  

 

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο λόγος που ο Έλληνας αφήνει την τύχη του στα χέρια των άλλων;

Μια κοινωνία προκειμένου να διασφαλίσει τη συνεκτικότητα της, διαμορφώνει διαχρονικά τον δικό της συλλογικό τύπο κοινωνικού χαρακτήρα. Κυρίαρχο στοιχείο σε αυτήν την υπόθεση είναι ο οπαδισμός, που ενίοτε καταλήγει να επικρατή στο σύνολο η αγελαία συμπεριφορά. Με άλλα λόγια η κοινωνία επηρεάζει το άτομο, ώστε αυτό να σκέφτεται και να ενεργεί με τον τρόπο που αυτή ήθελε. Από την άλλη, το άτομο, τρέφετε με μύθους, των οποίων των παραλογισμό δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να ελέγξει. Ο λόγος που ένα άτομο ενεργεί κατά αυτόν τον τρόπο, είναι γιατί φοβάται να μην αποκοπεί από την κοινωνικό κορμό. Καλώς ή κακώς, αυτή είναι η σχέση του ατόμου με την κοινωνία. Μπορεί να φαντάζει πως αγγίζει τα όρια του παράλογου, εν τούτοις όμως αποτελεί τον κανόνα για να υπάρχει κοινωνική συνεκτικότητα. Προκειμένου να μην απομονωθεί κοινωνικά το άτομο, είναι αναγκασμένο να καταπνίγει ακόμα και αυτό το αίσθημα της ατομικής λογικής.

Αν σας όριζαν για λίγα λεπτά της ώρας «νομοθέτη», ποιο νόμο θα θέτατε σε εφαρμογή;

Μα είναι τόσο απλό, και συνάμα τόσο ανεφάρμοστο. Ένα νόμο που θα επέβαλε την ισονομία. Δηλαδή να δικάζετε αντικειμενικά η καθαρίστρια που πλαστογράφησε το αποδεικτικό της έκτης δημοτικού. Να δικάζετε όμως και ο υπουργός που οδήγησε μια πατρίδα στην χρεοκοπία και την εξάρτηση κλέβοντας τον δημόσιο πλούτο. Επειδή όμως όπως ανέφερα και στην αρχή κάτι τέτοιο είναι ανεφάρμοστο, … Απελθέτω απ’εμού το ποτήριον τούτο, ή αλλιώς, άστα να πάνε στο διάβολο. 

Τι φοβάστε περισσότερο, από τους ανθρώπους;

Μα φυσικά την άγνοια που τους κάνει υποχείρια του οπαδισμού.

Αν μια κακιά μάγισσα σαν έκανε με το ραβδί της ζώο, τι θα θέλατε να είστε;

Ο άσπρος λυκόσκυλος μου που ακούει στο όνομα Ερμής. 

Πιστεύετε στα όνειρα;

Δεν έχω άποψη.    

Αν σας ζητούσε ένα παιδί μια συμβουλή, τι θα του λέγατε;

Δεν θεωρώ πως θα μπορούσα να συμβουλεύσω κανέναν, δεν το έχω κάνει ούτε στα παιδιά μου. Θα τους έλεγα όμως την γνώμη μου, εφ’ όσων βεβαίως κατείχα το θέμα.  

Ο Πέτρος Ζήκος γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα, γενέτειρα πόλη του πατρός του, και έζησε όλα του τα χρόνια σ' αυτήν την πόλη που αναπτυσσόταν άναρχα και αυτοκαταστροφικά. Το άλλο μισό, η εκ μητρός καταγωγή, από ακριτικό χωριό του νομού Κιλκίς.

Ο ίδιος, μια φορά το χρόνο σαν επισκέπτης, βιώνει τις διαφορετικές εμπειρίες από τη ζωή της επαρχίας, οι οποίες καταγράφονται ανεξίτηλα στη μνήμη του. Αργότερα, οι σπουδές στην αρχιτεκτονική, ίσως να είναι το εργαλείο που τον βοηθά να έχει μια πιο διεισδυτική ματιά στο περιβάλλον γύρω του.

Συνάμα, οι διαφορετικές εμπειρίες από τη ζωή της πόλης και του χωριού καθώς σωρεύονται σε βάθος χρόνου θα αποτελέσουν το σημείο αναφοράς για την πρώτη του ιστορία που έγινε βιβλίο με τον τίτλο «Το Πράσινο Χωριό».

 Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ:

(2017)         Η φυλή των μασάι - πεινάει. Ο δράκος, Όστρια Βιβλίο

(2015)         Το πράσινο χωριό, Εκδόσεις Πηγή

(Για τον ΑΥΛΟΓΥΡΟ και τον Παύλο Ανδριά)