Σύμφωνα με έναν θρύλο, στο βιβλίο αυτό,
συντελείται ένα θαύμα…
Το ποιο είναι και ποια θα είναι η εξέλιξη, μόνο η συγγραφέας Εύη
Ρούτουλα, γνωρίζει και γι’
αυτό κάθησε στη γραφομηχανή, για να μας γράψει «δυο λόγια»…
«Ο
Άρχοντας της Μεσογείου» πραγματεύεται την ιστορία ενός σταυρού και την διαδρομή
του ανά τους αιώνες και τις πόλεις. Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να το γράψετε,
αλλά και πως αισθανθήκατε όταν βάλατε την τελευταία τελεία στο κείμενο;
Η ιδέα ήρθε στο μυαλό μου το
2013, ζούσα στο Λονδίνο εκείνη την εποχή και αφού είχα ολοκληρώσει τον Ιστορικό
Οδηγό Λονδίνου και περιχώρων, ήξερα ότι ήθελα να γράψω για έναν σταυρό που
παραμένει ως αντικείμενο μέσα στους αιώνες. Είμαι λάτρης των μουσείων, έχετε
ποτέ αναλογιστεί τι ιστορία κρύβουν όλα τα εκθέματα που βλέπουμε; Ήθελα να
ασχοληθώ με την ιδέα της ματαιότητας της ανθρώπινης ύπαρξης, τόσοι πόλεμοι και
τόσες διεκδικήσεις, τόσες επιθυμίες και τόσοι εγωισμοί και στο τέλος δεν μένει
τίποτα, όλα παρασέρνονται στην δίνη του χρόνου, είτε είσαι ο αυτοκράτορας είτε
είσαι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, στο τέλος ένα μνήμα λαμβάνεις. Και πάντα
η ιστορία επαναλαμβάνεται, ίσως επειδή ποτέ μας δεν την μάθαμε σωστά. Η
δημιουργία του σταυρού, του πρωταγωνιστή αυτής της ιστορίας, του άρχοντα της
Μεσογείου ( άρχει ολωνών τις ζωές) ήθελα να λαμβάνει χώρα σε μια ένδοξη στιγμή
και για εμένα δεν υπάρχει ενδοξότερη στιγμή στο Βυζάντιο από την εποχή του
Ηράκλειου. Ο Ηράκλειος φεύγει να πολεμήσει τους Πέρσες που έχουν αρπάξει το
Τίμιο Ξύλο από τα Ιεροσόλυμα, η Πόλη μένει απροστάτευτη και διάφορες φυλές
αποφασίζουν να την αλώσουν. Σύμφωνα με τον θρύλο συντελείται ένα θαύμα. Όποιος
έχει επισκεφτεί την Παναγία των Βλαχερνών θα καταλάβει αμέσως τι εννοώ. Από
εκεί και πέρα η συμπλήρωση των κεφαλαίων και το ταξίδι του σταυρού ήταν σχετικά
εύκολη υπόθεση για εμένα, με την έννοια ότι ήξερα ακριβώς τι ήθελα να αναφέρω:
στιγμές της ελληνικής ιστορίας που δυστυχώς είτε είναι εντελώς άγνωστες είτε
μπερδεμένες στην συνείδηση και στο μυαλό του μέσου αναγνώστη. Φυσικά ένιωσα
ανακούφιση όταν έβαλα την τελεία στον επίλογο. Ναι μεν το πιο όμορφο ταξίδι
τελείωσε για εμένα εκείνη την στιγμή αλλά από την άλλη ένιωσα την πληρότητα της
ολοκλήρωσης.
Πολλά τα
ιστορικά στοιχεία, άριστη η χρονική σειρά και μοναδική η αφηγηματική ροή του
κειμένου. Πόσο δύσκολο ήταν να κρατηθούν αυτές οι ισορροπίες;
Τολμώ να πω ότι το δυνατό μου
σημείο στη γραφή ιστοριών είναι η συνύπαρξη των αληθινών περιστατικών με την
μυθοπλασία. Πιστεύω ότι είμαι καλή σε αυτό το κομμάτι της δουλειάς. Τα περισσότερα
γεγονότα ήταν γνωστά σε εμένα, λατρεύω την ιστορία και διαβάζω πάρα πολύ, τόσο
πολύ που απογοητεύομαι για την εξέλιξή μας! Η μυθοπλασία ήταν αρκετά ευχάριστη,
λίγο πολύ όλοι μας σκαρφιζόμαστε παραμύθια ( οι κακοί πειρατές κλέβουν την
όμορφη κορασίδα, ο καλός αγαπά την όμορφη κλπ). Και τα όρια του πραγματικού με
του επίπλαστου είναι μηδαμινά και δυσδιάκριτα τις περισσότερες φορές. Για αυτόν
το λόγο πρόσθεσα τις σημειώσεις στο τέλος για να ξεκαθαρίσω λίγο τι είναι
αλήθεια και τι φαντασία. Ή καλύτερα τι θα μπορούσε να είναι αλήθεια ( κάτι που
ίσως δεν θα το μάθουμε ποτέ!)
Ένας
Εβραίος χρυσοχόος λοιπόν, κατασκευάζει έναν χρυσό σταυρό ως τάμα προς την
Παναγία που έσωσε τον λαό της. Πόσο η θρησκεία μπορεί να σταθεί ως κυρίαρχο
στοιχείο στη δόμηση ενός συγγράμματος που στη δική σας περίπτωση είναι ένα
μυθιστόρημα;
Η θρησκεία πιστεύω πως παίζει
μεγάλο και καθοριστικό ρόλο στη ζωή του κάθε ανθρώπου, είτε λέγοντας θρησκεία
ονομάζει τον Χριστιανισμό είτε το δωδεκάθεο είτε το Ισλάμ είτε τον βουδισμό
είτε ακόμα πιο μακριά την αθεία ή τον αγνωστικισμό. Η θρησκεία είναι και
φιλοσοφία ζωής, άλλωστε όλες οι θρησκείες έχουν πίσω τους μια φιλοσοφία που
έχει κοινά γνωρίσματα: πίστη στις δυνάμεις καλού και κακού, μετά θάνατον ζωή
κλπ. Θα ξαναγυρίσω στο παράδειγμα του Ηρακλείου: η πίστη των ανθρώπων στην
Παναγία ήταν αυτό που τους έδωσε δύναμη να πολεμήσουν 10.000 στρατός φρουράς,
γυναικόπαιδα και ιερείς έναντι 150.000 πολεμιστών. Στα μυθιστορήματα
χρειαζόμαστε τέτοιες μυθικές και ηρωικές στιγμές. Όλοι μας χρειαζόμαστε την
πίστη, όποια κι αν είναι αυτή, για να συνεχίσουμε να ζούμε και να μην πέσουμε
σε κατάθλιψη. Αλίμονο στον άνθρωπο που δεν πιστεύει πουθενά, που δεν έχει
τίποτα να χάσει, αυτός είναι που θα γίνει επικίνδυνος και για τον ίδιο του τον
εαυτό αλλά και για τους συνανθρώπους του.
Έχοντας
απέναντί σας, έναν δύστροπο και ίσως αρνητικό σε όλα αναγνώστη, τι θα του
λέγατε ώστε να τον πείσετε να διαβάζει αυτό το βιβλίο;
Θα του έλεγα ότι κάπου εκεί
μέσα θα βρει τον εαυτό του, οι ήρωες μου είναι γήινοι και φτιαγμένοι από πηλό,
αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μέσος άνθρωπος. Εκτός
αυτού, θα του έλεγα ότι αξίζει να μάθει κάποια γεγονότα που του είναι άγνωστα
και τον αφορούν ως Έλληνα. Κανείς μας δεν ξέρει τα πάντα φυσικά, όποιος το
ισχυριστεί αυτό είναι ψεύτης. Εγώ συμπτωματικά και λόγω της αγάπης μου για την
ιστορία, έτυχε να γνωρίζω δέκα πράγματα, προσπαθώ να τα δώσω με απλό τρόπο στον
αναγνώστη, χωρίς να τον κουράσω, βάζοντας μέσα και αρκετό αλατοπίπερο για να τα
κάνω πιο εύγεστα. Για να γίνω και λίγο πιο επίκαιρη, πόσοι Έλληνες γνωρίζουν
πως το πρώτο ῾μνημόνιο῾ υπεγράφη το 1823; Πόσοι γνωρίζουν ότι στην Αγγλία
υπάρχουν ακόμα κλειδωμένα αρχεία για την δολοφονία του Καποδίστρια; Πόσοι
γνωρίζουν πότε και που έγινε η πρώτη αστική επανάσταση στην Ελλάδα; Πόσοι από
εμάς στην Αθήνα θυμόμαστε την ονομασία Ούλεν και τι σημαίνει αυτό;
Αν σας
ζητούσα, γνωρίζοντας βέβαια πόσο δύσκολο είναι να γίνει αυτό, μέσα σε μια μικρή
πρόταση να δώσετε το στίγμα αυτού του βιβλίου, τι θα μας λέγατε…
Θα έλεγα ότι ανήκει στην
κατηγορία του ιστορικού μυθιστορήματος, επειδή όλα πρέπει να καταχωρούνται και
να χαρακτηρίζονται. Αλλά σε αυτό το μυθιστόρημα θα βρείτε και πολλά άλλα
πράγματα. Άλλωστε τι είναι τελικά η ιστορία; Η παρελθούσα πολιτική και
κοινωνική πραγματικότητα. Θα βρείτε μέσα την ανισότητα των αριστοκρατών και του
απλού λαού, την ανισότητα μεταξύ γυναικών και αντρών ( όταν οι γυναίκες
αυτοκτονούσαν επειδή δεν μπορούσαν να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια) , την
ανισότητα μεταξύ λευκών και μαύρων, την αντιμετώπιση των προσφύγων, τα
οικονομικά προβλήματα και τις διαφορετικές αντιλήψεις για την επίλυσή τους, την
μετανάστευση για καλύτερες προοπτικές, την αντιπαλότητα μεταξύ βιομηχανικής
ανάπτυξης και αγροτικής συντήρησης, τον έρωτα που γλυκαίνει τις ζωές των θνητών
( ναι, γιατί υπάρχει και έρωτας, κινητήριος δύναμη, όπως και η θρησκεία).
Τελικά τι είναι η ιστορία που πολλοί από εμάς την φοβόμαστε και την
χαρακτηρίζουμε δύσκολο ανάγνωσμα; Τα πάθη των παλαιότερων γενεών που είμαστε
καταδικασμένοι να τα ζούμε ξανά και ξανά.
Παύλος Ανδριάς
Συγγραφέας – Δημοσιογράφος
www.aylogyros news.gr
