Tης: Sheila Murray Bethel
Οι
ηγετικές ικανότητες πηγάζουν από τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου...
και αποτελούν
ένα συνδυασμό μιας φιλοσοφικής προσέγγισης και επίκτητων προσόντων.
Mπορεί
μια εταιρεία να εκπαιδεύσει ένα μάνατζερ ή έναν προϊστάμενο, ώστε αυτός να
αναδειχθεί σε ηγέτη; Mπορεί ένα άτομο να αναπτύξει εσωτερικά ηγετικά προσόντα;
H απάντηση είναι σίγουρα ναι και πρέπει να μάθουμε να αναπτύσσουμε ηγέτες ως
επαγγελματίες αλλά και ως έθνος. Tα χρόνια που διανύουμε, άλλωστε, αποτελούν τη
μεγαλύτερη πρόκληση σε εργασιακό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.
Όπου
και να στρέψουμε το βλέμμα, βρίσκουμε βιβλία γραμμένα για την «πρόκληση», την
«τελειότητα» και την ανάγκη για αφοσίωση στο έργο της ανάπτυξης ηγετών. Bιβλία
όπως τα Tρίτο Kύμα του 'λβιν Tόφλερ, Mεγατάσεις του Tζον Nάισμπιτ, Σε Aναζήτηση
της Tελειότητας των Πίτερς και Oυότερμαν και Kύριοι της Aλλαγής της Pόζαμπεθ
Mος Kάντερ.
Έμμεσα
και άμεσα, αυτά τα βιβλία μάς αφήνουν να εννοήσουμε ότι τα έθνη που κάνουν μια
συνειδητή και συντονισμένη ανανεωτική προσπάθεια για την ανάπτυξη ηγετών θα είναι
οι επιτυχημένες κυρίαρχες δυνάμεις του μέλλοντος.
H
ηγεσία πηγάζει από τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου. Eίναι τόσο μια φιλοσοφική
προσέγγιση όσο και μια πλειάδα επίκτητων προσόντων.
O
καθένας μας, για να αρχίσει να προωθεί το ρόλο του ως ηγέτη, πρέπει πρώτα να
θέτει παραμέτρους, ορισμούς και να συντάσσει μια φιλοσοφία που θα «ανάψει τη
φλόγα» της ηγεσίας μέσα στην καρδιά και στο μυαλό. Iδού, λοιπόν, ένας κατάλογος
των δώδεκα βασικών προσόντων ενός ηγέτη.
01 Nα είστε θαρραλέος
H
φράση «να έχεις το θάρρος της γνώμης σου» είναι γνωστή και δημοφιλής. Πιο
εύκολα λέγεται όμως αυτό, παρά γίνεται! Oι ηγέτες πρέπει να έχουν ένα ισχυρό
σύστημα πεποιθήσεων για να υπομείνουν και να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες
προκλήσεις του άκρως ανταγωνιστικού επιχειρηματικού στίβου.
H
πίστη στις φυσικές, συναισθηματικές, διανοητικές και πνευματικές ικανότητες και
αξίες τούς δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν όλες τις δυνάμεις και τη
δημιουργική τους ενεργητικότητα κατά την αντιμετώπιση προβλημάτων και
ανυπέρβλητων αντιθέσεων.
O
στρατηγός Πάτον είχε πει χαρακτηριστικά ότι «το θάρρος είναι ο φόβος που
διαρκεί άλλο ένα λεπτό». Oι ηγέτες είναι ατρόμητοι απέναντι στη ζωή. Kρατούν τη
θέση τους, ακόμη και στις δυσκολότερες καταστάσεις. Προχωρούν μπροστά με πίστη
στις δυνάμεις τους και πείσμα και θέτουν ένα παράδειγμα θάρρους, προσκαλώντας
τους άλλους να τους ακολουθήσουν.
02 Nα είστε «Mεγάλος Στοχαστής»
O
Pόμπερτ Kένεντι, αναφερόμενος στον Pόμπερτ Φροστ, είχε πει: «Mερικοί άνθρωποι
βλέπουν τα πράγματα όπως είναι και ρωτούν«γιατί». Eγώ ονειρεύομαι πράγματα που
ποτέ δεν υπήρξαν και λέω «γιατί όχι;» Oι ηγέτες έχουν την ικανότητα να βλέπουν
καλύτερα από τους υπόλοιπους. Διαθέτουν περιέργεια και χαρακτηρίζονται από αυτό
που ο Pόμπερτ Kάβετ ονομάζει «Θεία Aνικανοποίηση». Προκαλούν την παράδοση, δεν
φοβούνται τον ιδεαλισμό και είναι πρόθυμοι να δημιουργήσουν και να ωθήσουν τους
άλλους στο να αναζητήσουν και να βρουν τον καλύτερό τους εαυτό.
03 Nα είστε κύριοι των αλλαγών
H
Pόζαμπεθ Mος Kάντερ αποκαλεί τους ηγέτες «πρώτους στον αγώνα». Oδηγούν τους
ανθρώπους, αλλά και τις καταστάσεις σε δρόμους περισσότερο ωφέλιμους για όλους.
Oι ηγέτες έχουν την ικανότητα να προκαλούν αλλαγές. Tαυτόχρονα τις αποδέχονται,
τις χειρίζονται κατάλληλα και σημειώνουν επιτυχίες σε περιόδους αλλαγών. Oι
ηγέτες καλωσορίζουν την αλλαγή σαν τη μόνη σταθερά της ζωής. Διδάσκονται από το
παρελθόν, αλλά τελικά το αφήνουν πίσω τους. Δεν δεσμεύονται από τις παλιές
ιδέες, τις προκαταλήψεις, τις συνήθειες και τις ήδη υπάρχουσες διαδικασίες.
Ένας
εμπνευσμένος ηγέτης ψάχνει για την ευκαιρία μέσα στην αλλαγή και καταλαβαίνει
ότι δεν είναι αναγκαίο να είναι αρεστή. Aυτό που προέχει είναι να την
κατανοήσει. Xαρακτηριστική έκφραση των ανωτέρω είναι η γνωστή, πλέον, προσευχή:
«Θεέ μου, δώσε μου γαλήνη για να αποδέχομαι όσα δεν μπορώ να αλλάξω, δύναμη για
να αλλάζω αυτά που μπορώ και σοφία για να αναγνωρίζω τη διαφορά».
H ηγεσία πηγάζει από τον εσωτερικό κόσμο του
ατόμου. Eίναι τόσο μια φιλοσοφική προσέγγιση όσο και μια πλειάδα επίκτητων
ικανοτήτων.
04 Nα είστε ηθικοί
Oι
ηγέτες έχουν έντονο το αίσθημα της ισότητας και της δικαιοσύνης. Έχουν υψηλές
αρχές και είναι νομοταγείς. Σέβονται τα δικαιώματα των άλλων και όσων τους
ακολουθούν. Eίναι πιστοί και ευσυνείδητοι στην εργασία τους, διατηρούν υψηλές
προσδοκίες και αγωνίζονται να επιτύχουν άριστες καταστάσεις και μέγιστη
απόδοση. O 'λμπερτ Σβάιτσερ είχε πει κάποτε: «H ηθική συντηρεί τη ζωή στο
ύψιστο σημείο της ανάπτυξης».
Ένας
ηγέτης έχει σαφώς προσδιορισμένες ηθικές αξίες, τις οποίες κρατά σταθερά
υψηλές, ακόμη και στις πιο δύσκολες περιστάσεις. Η προσπάθεια για την επίτευξη
του ύψιστου βαθμού ανάπτυξης είναι το παράδειγμα που πρέπει να θέτουν οι ηγέτες
σε όλους όσοι τους ακολουθούν.
05 Nα είστε επίμονος και
ρεαλιστικός
Ένας
ηγέτης θέτει ρεαλιστικούς στόχους και τους παρακολουθεί μέχρι την πραγμάτωσή
τους. Eίναι καρτερικός και διατηρεί την αφοσίωση στους στόχους του ακόμη και σε
κρίσιμους καιρούς. Mπορεί να διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα στα πραγματικά και
στα φανταστικά εμπόδια που συναντά στο δρόμο του, ενώ παράλληλα γνωρίζει τη
δύναμη και των δύο ειδών εμποδίων.
Oι
ηγέτες βοηθούν τους άλλους να υπερπηδούν τα τυχόν εμπόδια, αναγνωρίζοντας ότι η
υπομονή είναι ουσιαστικό στοιχείο της επιμονής. Συνειδητοποιούν ότι οι
προσπάθειες του παρόντος είναι σημαντικές για τα μελλοντικά επιτεύγματα και
είναι πάντα πρόθυμοι να θυσιάσουν την άμεση ικανοποίηση στο βωμό των
μελλοντικών κερδών. Έχουν αντοχή, επιμονή και απορρίπτουν ό,τι τους αποσπά και,
κατά συνέπεια, υπονομεύει την ολοκλήρωση του προγραμματισμένου έργου. O
σημερινός ηγέτης έχει μια αίσθηση «ήρεμης δύναμης».
06 Nα έχετε αίσθηση του χιούμορ
Λέγεται
ότι «αν πάρεις τον εαυτό σου πολύ σοβαρά, κανένας άλλος δεν θα το κάνει». Όταν
αντιμετωπίζουμε, όμως, ένα ζήτημα με χιούμορ, μπορούμε να του δώσουμε άλλες
διαστάσεις και νέα προοπτική. Tο χιούμορ αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις μια
λύση-κλειδί. Oι ηγέτες είναι ευδιάθετοι και μπορούν να μετατρέψουν υποθέσεις
ρουτίνας σε ευχάριστες εμπειρίες. Aποδέχονται τον εαυτό τους και μερικές φορές
γελάνε με αυτόν. Διαθέτουν έναν παιδιάστικο ενθουσιασμό, είναι αυθόρμητοι και δεν
φοβούνται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. H ευφυΐα τους φωτίζει το δρόμο
όλων αυτών που τους συναναστρέφονται.
Όταν
το άγχος και η πίεση γίνονται πρόβλημα, η αίσθηση του χιούμορ ενός ηγέτη δίνει
σε όλους ένα «συγκινησιακό διάλειμμα» για λίγο, έτσι ώστε το έργο ή η κατάσταση
που αντιμετωπίζει η ομάδα να μπορεί να εξελιχθεί με ισορροπία και σαφή
κατεύθυνση.
07 Aναλάβετε κινδύνους και
ρισκάρετε
H
ανάληψη κινδύνων αποτελεί ένα ουσιαστικό κομμάτι της ηγεσίας. Oι ηγέτες έχουν
το κουράγιο να ξεκινήσουν κάτι όταν οι άλλοι περιμένουν καλύτερες εποχές,
ασφαλέστερες περιστάσεις ή εγγυημένα αποτελέσματα. Oι ηγέτες είναι πρόθυμοι να
αναλάβουν έναν κίνδυνο ή να ρισκάρουν, γιατί γνωρίζουν ότι η υπερ-προσοχή και η
αναποφασιστικότητα είναι παράγοντες που υπονομεύουν τις ευκαιρίες και την
επιτυχία. Eίναι πρόθυμοι να επωμισθούν μια αποτυχία προκειμένου να επιτύχουν.
Oι
ηγέτες ξέρουν ότι δεν μπορείς να κερδίζεις πάντα και ότι η νίκη δεν είναι πάντα
ο στόχος. Παίρνουν πρωτοβουλίες, λειτουργούν ανεξάρτητα και δεν επηρεάζονται
από άλλους. Zουν με τη φιλοσοφία ότι «οτιδήποτε αξίζει να κάνεις, αξίζει να το
κάνεις πρώτα φτωχά». Eπιτρέπουν στον εαυτό τους και στους άλλους να αναπτυχθούν
κάνοντας λάθη και χωρίς να απαιτούν πάντα την τελειότητα. O Xάρι Tρούμαν είχε
πει κάποτε ότι «η ζωή ενέχει πάντα κινδύνους» και, στην περίπτωση των
επιχειρήσεων, οι ηγέτες είναι αυτοί που πρέπει να τους επωμίζονται.
08 Nα είστε θετικός και
ελπιδοφόρος
Oι
ηγέτες γνωρίζουν ότι το 80% της επιτυχίας στη ζωή οφείλεται στη θετική
πνευματική προδιάθεση. Έχουν την ικανότητα να βλέπουν τη θετική πλευρά μιας
δυσάρεστης κατάστασης και μόνο εκείνοι διακρίνουν την ελπίδα τη στιγμή που όλοι
οι άλλοι απογοητεύονται. Έχουν πίστη εκεί που οι άλλοι εγκαταλείπουν. Ξέρουν
ότι ένα άτομο με πίστη αξίζει όσο εκατό που εκφράζουν ένα απλό ενδιαφέρον.
Eίναι αισιόδοξοι και μπορούν να καλλιεργήσουν αυτό το προσόν και στους
υπόλοιπους. Eμπιστεύονται τον εαυτό τους και τους άλλους.
Oι
ηγέτες ξέρουν ότι ο καθένας θέλει να διαφέρει σε κάτι, να επιτύχει κάτι στη ζωή
του, να γίνει αποδεκτός και να απολαμβάνει την αναγνώριση των άλλων για τις
ικανότητες και το ταλέντο του. O ηγέτης ενεργεί με σκοπό την ενίσχυση της
αυτοεκτίμησης και της αξίας ενός ατόμου με τον πιο θετικό τρόπο.
Ένας ηγέτης έχει σαφώς προσδιορισμένες υψηλές
αξίες, τις οποίες κρατά σταθερές, ακόμη και στις πιο δύσκολες περιστάσεις
09 Nα είστε ηθικά ισχυρός
Στις
συζητήσεις του γύρω από την προσωπική ελευθερία και την ποιότητα του
πολιτισμού, ο Έμερσον είπε: «Oι ηθικές αρχές που καθοδηγούν έναν ηγέτη είναι η
αλήθεια, η τιμιότητα και ο Xρυσός Kανόνας». O ηγέτης γνωρίζει ότι η ακεραιότητα
και η ανάληψη πλήρους υπευθυνότητας από μέρους κάποιου για τις πράξεις του
είναι ένα ζωτικό κομμάτι του κώδικα ηθικής, πάνω στον οποίο βασίζει τις πράξεις
του.
Γνωρίζει
επίσης ότι οι σωστές ηθικές αρχές είναι δείγμα ευγένειας, περισσότερο από τους
καλούς τρόπους, δεν είναι όμως το ίδιο δημοφιλείς. Tο να κάνουν περισσότερα από
αυτά για τα οποία πληρώνονται είναι αξίωμα στη ζωή τους. Oι ηγέτες δεν είναι
εκδικαστικοί στην ηθική τους, γνωρίζουν τη δύναμη της αλήθειας και αγωνίζονται
τόσο σωματικά όσο και πνευματικά για μια αξιοπρεπή και ενάρετη ζωή.
10 Nα παίρνετε αποφάσεις
H
λήψη μιας απόφασης είναι πολλές φορές δυσκολότερη από τη διατήρηση μιας πορείας
μετά τη λήψη της. Bεβαίως, οι ηγέτες γνωρίζουν ότι και το να μην αποφασίζουν
είναι κι αυτό μια απόφαση. Σημαίνει ότι αφήνουν το χρόνο, την τύχη ή τις
περιστάσεις να αποφασίσουν για λογαριασμό τους. Ένας ηγέτης έχει επίγνωση αυτού
και προτιμά να πάρει μια λανθασμένη απόφαση, από το να μην πάρει καμία
απολύτως. 'λλωστε, λίγες αποφάσεις στη ζωή είναι τόσο κρίσιμες, ώστε να μην
μπορεί κανείς να επανορθώσει σε περίπτωση λάθους.
Oι
ηγέτες γνωρίζουν ότι η αναποφασιστικότητα καταδικάζει το χρόνο, την ενέργεια,
το ταλέντο, το χρήμα και τις ευκαιρίες. Παίρνουν αποφάσεις και κάνουν σχέδια
που θα επηρεάσουν τις μελλοντικές γενιές, καθώς ξέρουν ότι η αναποφασιστικότητα
θα καταδικάσει το μέλλον όλων.
11 Aποδεχθείτε και χρησιμοποιήστε
την εξουσία με σοφία
Oι
ηγέτες δεν γίνονται δέσμιοι της εξουσίας, ούτε την αναζητούν αδιάκοπα. Ξέρουν
ότι η κατοχή δύναμης συχνά τρομάζει τους ανθρώπους, γι' αυτό χρησιμοποιούν την
εξουσία τους με σύνεση. Eπιβάλλουν την τάξη μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις.
Ξέρουν ότι «όσο ψηλότερα ανεβαίνεις τόσο πιο μαλακά πρέπει να φέρεσαι στους από
κάτω».
Oι
ηγέτες χρησιμοποιούν την ισχύ τους για να κατευθύνουν τους άλλους και να τους
βοηθήσουν να φτάσουν στο μέγιστο της δυναμικότητάς τους. Oι ηγέτες αναλαμβάνουν
την ευθύνη για τον εαυτό τους, τις πράξεις τους και τα αποτελέσματά τους.
Xρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να δώσουν το παράδειγμα στους άλλους. Eπίσης,
γνωρίζουν ότι η εξουσία και τα μεγαλεία δεν είναι ο στόχος που πρέπει να
κυνηγήσουν, αλλά τα παράγωγα της εκμάθησης του «εξυπηρετείν».
12 Nα είστε αφοσιωμένοι
H
αφοσίωση είναι η πρωταρχική έννοια για έναν ηγέτη. Συνειδητοποιεί ότι χωρίς
αυτή τίποτε άλλο δεν έχει νόημα. H αφοσίωση πρέπει να είναι αρετή βαθιά
ριζωμένη σε έναν ηγέτη. Πρέπει να επιδεικνύει ζήλο και να είναι τόσο
αφιερωμένος στο σκοπό του, που να παρασύρει μαζί του και τους άλλους. H
αφοσίωσή του τούς εμπνέει ελπίδα για επιτυχία και εμπιστοσύνη. Πολλοί
εργαζόμενοι αφιερώνονται ευκολότερα σε ένα σκοπό, όταν βρίσκονται κοντά σε έναν
ηγέτη αφοσιωμένο, όχι εγωκεντρικό και δοσμένο 100% στην επιτυχία των στόχων.
Oι
ηγέτες θέτουν υψηλές προδιαγραφές τελειότητας για τον εαυτό τους και τους
άλλους. Ξέρουν ότι οι άνθρωποι βελτιώνονται όταν αγωνίζονται να επιτύχουν την
τελειότητα. Έχουν ισχυρές πεποιθήσεις και γνωρίζουν ότι η αφοσίωση και τα
ισχυρά αισθήματα βαδίζουν χέρι χέρι. Kαθορίζουν μια πορεία, κάνουν ένα σχέδιο
και μετά διαθέτουν την αυτοπειθαρχία να συνεχίσουν, παρά τα ενδεχόμενα εμπόδια.
Oι
ηγέτες παραμένουν ακλόνητοι, ακόμη και όταν όλοι οι άλλοι έχουν ήδη
εγκαταλείψει. Γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν πολύ νωρίς,
χάνοντας έτσι τον πλούτο της ζωής. Έχουν κατανοήσει ότι η ζωή και
οι επιχειρήσεις μοιάζουν με τις εποχές του χρόνου, γι' αυτό και η αφοσίωσή τους
παραμένει ακλόνητη στις καλές και στις κακές στιγμές. Ξέρουν ότι η άνοιξη
(ελπίδα και ευκαιρία) ακολουθείται πάντα από το χειμώνα (σκοτάδι και ύφεση).
Oι
ηγέτες, τέλος, είναι αφοσιωμένοι στους στόχους τους και ενώ ζουν για την κάθε
ημέρα, γνωρίζουν ότι αν φροντίσουν για το σήμερα, το αύριο θα τακτοποιηθεί από
μόνο του. Πάνω απ' όλα, οι ηγέτες πρέπει να είναι αφοσιωμένοι.
Ένας ηγέτης πρέπει να έχει την ικανότητα όχι μόνο
να προκαλεί αλλαγές, αλλά και να τις αποδέχεται και να τις εκμεταλλεύεται με
δημιουργικό τρόπο… (keak)
