Φανταστείτε την Αθήνα πριν από εβδομήντα - ογδόντα
χρόνια, χωρίς Ιντερνετ και τηλεόραση και μόνο ένα ή δύο ραδιοφωνικά
προγράμματα. Με εφημερίδες...
και πολλά βιβλία που γίνονταν αφορμή για πνευματικές
ζυμώσεις, που δεν μπορούσαν να γίνουν παρά μόνο από κοντά. Η λογοτεχνική Αθήνα
του Μεσοπολέμου και των μεταπολεμικών χρόνων σύχναζε σε στέκια που έμειναν στην
Ιστορία χάρις στους διάσημους θαμώνες τους. Εκεί που ήπιε το καφέ της,
τσακώθηκε αλλά και εμπνεύστηκε η νεοελληνική διανόηση.
«Το φιλολογικό καφενείο, τουλάχιστον με την
κυριολεξία του όρου, δεν ανήκει στην εποχή μας», έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις σε
συνέντευξή του. «Υπήρχαν παλαιότερα κάποια καφέ στη Δεξαμενή και στην Ομόνοια
τα οποία ήσαν φιλολογικά και συγκέντρωναν τον κόσμο τον δημοσιογραφικό και τον
καλλιτεχνικό. Η δικιά μας γενιά συνάντησε χώρους που τους άρεσε να συναντιόνται
οι φίλοι και συγχρόνως όλοι μας αγαπούσαμε το καλό καφέ.
Βρήκαμε την ευκαιρία σε έναν χώρο ουδέτερο χωρίς
καμία ατμόσφαιρα να καθόμαστε και με τη συζήτηση να δημιουργούμε ατμόσφαιρα.
Αυτά τα καφενεία είχαν αυτό τον χαρακτήρα, δεν είχαν χαρακτήρα και ήσαν ουδέτεροι
χώροι ώστε να φτιάχνεις εσύ το σκηνικό σου με τον λόγο και να είναι κάθε φορά
διαφορετικοί ανάλογα με το περιεχόμενο της συζήτησης».
Όπως όλα τα πράγματα στην κοινωνία εξελίσσονται
και αλλάζουν όψη, έτσι και αυτή η αγαπημένη αστική συνήθεια βρίσκει σήμερα τον
τρόπο να εκφράσει την εποχή της. Οι παρουσιάσεις βιβλίων που γίνονται σε κάθε
λογής χώρους φέρνουν σε επαφή ανθρώπους με κοινά χαρακτηριστικά, ανησυχίες και
εμπειρίες. Καλαίσθητοι, μοντέρνοι χώροι με ωραίο καφέ προσφέρουν μικρές στιγμές
απόλαυσης στους θαμώνες. Μπορεί όμως ένα βιβλιοπωλείο να «δανειστεί»
χαρακτηριστικά ενός παραδοσιακού καφενείου; Πόσο εύκολο είναι άραγε να
δημιουργηθούν γόνιμες κοινότητες μέσα από τη διακίνηση των ιδεών και την ανοχή
στο διαφορετικό;
Ενας πολύ ιδιαίτερος χώρος -αστικό πείραμα θα το
χαρακτήριζα- σ’ έναν από τους πιο ετερόκλητους δρόμους του κέντρου, όπου η
Σκουφά γίνεται Ναυαρίνου ή η Ναυαρίνου γίνεται Σκουφά, και όπου δεσπόζει ένας
«οίκος ανοχής σκέψης» όπως τον αποκαλεί περιπαικτικά η ιδιοκτήτριά του, Αρετή Γεωργαλή.
Το «Free Thinking Zone», εμπνευσμένο από τα Free
Trade Zones των λιμανιών, εμπορεύεται βιβλία, ιδέες, γευστικό καφέ και καλό
κρασί, χωρίς περιορισμούς. Ενα πεδίο διαλόγου ανάμεσα σε εκπροσώπους της
σύγχρονης ελληνικής και ξένης διανόησης, μια σκηνή αντικρουόμενων, συχνά,
απόψεων με στόχο τη σύνθεση και τη δημιουργία γόνιμων τάσεων σε κοινωνικά,
πολιτικά και εικαστικά θέματα. Δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, ακαδημαϊκοί
καθημερινά δίνουν το παρών στα λευκά τραπεζάκια και συζητούν με μουσικό χαλί
κάποιο κλασικό έργο Στράους ή Μπετόβεν.
Στο περίφημο «Φίλιον» της οδού Σκουφά που κάποτε
λεγόταν «Dolce» και περιπαικτικά το αποκαλούσαν «Rive Gauche της Αθήνας»,
δηλαδή εκεί όπου διακινούνταν σε άλλες δεκαετίες οι προοδευτικές ιδέες.
Σήμερα στο «Φίλιον» βλέπεις ακόμα αρκετούς
πολιτικούς του προοδευτικού χώρου, δημοσιογράφους, ηθοποιούς, καλλιτέχνες και
βέβαια λογοτέχνες. Καθημερινά στα τραπεζάκια του μαζεύεται μια σειρά από
σκεπτόμενους και δημιουργικούς ανθρώπους.
Παρόμοια συνθήκη επικρατεί και στο καφέ βιβλιοπωλείο
«Poems ’n Crimes» των εκδόσεων Γαβριηλίδη επί της οδού Αγίας Ειρήνης, κοντά
στην πολυσύχναστη πλατεία. Με αυλή στο βάθος για τις ζεστές ημέρες αλλά και
ζεστή ατμόσφαιρα μέσα τον χειμώνα, πολλοί συγγραφείς δίνουν εκεί τα ραντεβού
τους, είτε ανήκουν στο δυναμικό των εκδόσεων είτε όχι.
Μπορείς να περάσεις την ώρα σου διαβάζοντας κάποιο
βιβλίο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι ή να ταξιδέψεις στο παρελθόν παρατηρώντας
το απέναντι κτίριο, με τον αριθμό 13, που ανήκε στον ράφτη του Οθωνα.
Και βέβαια, το ιστορικό στέκι της πλατείας
Εξαρχείων. Ενα σημείο συνάντησης, σημείο αναφοράς, στέκι των ηθοποιών, των
καλλιτεχνών, των φοιτητών, όσων αγαπούν την καρδιά της πόλης, αλλά και των
φίλων του βιβλίου που αγαπούν το καλό καφέ. Το «Floral» γράφει ήδη τη δική
του ιστορία. Παρουσιάσεις βιβλίων, κύκλοι ανάγνωσης, μουσικά live και προβολές
ταινιών, γνωριμία με ξένα συγκροτήματα και καλλιτέχνες, βραδιές με συγγραφείς
σε απρόβλεπτους ρόλους, διαγωνισμοί ποίησης, εικαστικές εκθέσεις.
Το «Floral», εκτός από την κλασική Bauhaus
αισθητική και τα ίχνη από το ιστορικό καφέ-ζαχαροπλαστείο του 1935, έχει την
καρδιά ενός μεγάλου, φιλόξενου, σύγχρονου χώρου, που χαίρεται να υποδέχεται τις
συναντήσεις, τις συζητήσεις, τα φλερτ και το χαμόγελο των φίλων του. «Ραντεβού
στο “Floral”», λοιπόν, όπως είναι και το μότο του μαγαζιού… (kathimerini)
