Κυριακή 25 Μαΐου 2014

Καραντί… η διάσημη λέξη του Νίκου Καββαδία…


Καραντί είναι η θαλασσοταραχή που συνεχίζεται και μετά την κατάπαυση του ανέμου ή αλλιώς φουσκοθαλασσιά, κουφοθάλασσα ή αποθαλασσία. Λέξη ναυτική, που κατά τον Κ. Καραποτόσογλου ετυμολογείται από το ...

τουρκικό karinti (δίνη, πλευρικό κύμα), με επίδραση της τουρκικής λέξης kara που χρησιμοποιείται σε πολλές ελληνικές λέξεις ως πρώτο συνθετικό (καρά-).
Ο Παπαδιαμάντης, σε ένα αυτοβιογραφικό χρονογράφημά του, γράφει για εκείνους που «ηγωνίων, επάλαιον και ετήκοντο, εις το καραντί κι εις την χιονιάν, εις φουσκοθαλασσιάν κι εις την μπόραν». Φυσικά, τη λέξη θα τη βρούμε και σε άλλα ναυτικά κείμενα.
Όμως η λέξη έχει γίνει διάσημη, κι ας λείπει από τα νεότερα λεξικά, επειδή τη διάλεξε ο Νίκος Καββαδίας για τίτλο σε ένα ποίημα του που έγινα πασίγνωστο μελοποιημένο από τον Θ. Μικρούτσικο, ΤΟ Καραντί: «Μπάσες στεριές, ήλιος πυρρός και φοινικιές ....». μάλιστα, ο Μικρούτσικος επέλεξε να επαναλάβει, σαν ρεφρένν την στροφή που περιέχει την λέξη καραντί, η οποία έτσι και αλλιώς λέγεται δυο φορές, οπότε η λέξη εντυπώνεται στο θυμητικό, πατόλο που λίγοι ξέρουν ακριβώς την σημασία της: «Το καραντί το καραντί θα μας μπατάρει / Σάπια βρεχάμενα τσιμέντο και σκουριά / Από νωρίς, δεξιά στη μάσκα την πλωριά / κοιμήθηκεν ο καρχαρίας που πιλοτάρει ».


(Λέξεις που χάνονται, του Νίκου Σαραντάκου, από το ΒΗΜΑ)