Μαρία η Πενταγιώτισσα

Η πραγματική ιστορία της Μαρίας της Πενταγιώτισσας- κατά κόσμο Μαρίας Αθανασοπούλου- με την πάροδο του χρόνου έγινε θρύλος. Ο πατέρας της ήταν δάσκαλος γι’ αυτό και στο δημοτικό τραγούδι αναφέρεται ως Μαρία δασκαλοπούλα. Αυτή η πολύ όμορφη, ψιλή, λυγερόκορμη, ζωηρή, ανυπότακτη και πολλά χρόνια μπροστά από την εποχή της κοπέλα, σε ηλικία 18 χρονών συγκλόνισε το πανελλήνιο.

Σε καιρούς που τα ήθη ήταν πολύ αυστηρά, αυτή είχε το θάρρος να τα παραβλέψει, μη διστάζοντας να ομολογήσει πως αγαπάει το Δημήτρη Παπαγεωργίου, γνωστό με το παρατσούκλι Τουρκάκης. Ο έρωτας των δύο νέων έγινε η αφορμή να εξαγριωθεί ο αδερφός της Μαρίας, Θανάσης (ο δασκαλοθανάσης), που δεν ήθελε αυτή την ένωση, επειδή ο Τουρκάκης δεν άνηκε στο δικό τους κοινωνικό επίπεδο. Την περιόρισε λοιπόν και την κακομεταχειριζόταν. Ο Τουρκάκης αποφάσισε να εκδικηθεί, γι’ αυτό την ημέρα της Αναλήψεως του 1842 παράσυρε το Θανάση (με συνεργό την αγαπημένη του Μαρία) ψηλά στο Ξηροβούνι, τον σκότωσε έπειτα από λογομαχία και πέταξε το πτώμα του σε παρακείμενο βάραθρο με τ’ όνομα Κάρκαρος. Η απουσία του αδερφού της Μαρίας έγινε αισθητή και έπειτα από έρευνες το πτώματα του βρέθηκε με τη βοήθεια συγχωριανών εθελοντών, που κατόρθωσαν να κατέβουν στον γκρεμό.

Από τα πρακτικά της δίκης προκύπτει ότι η ομολογία της επέδειξε μεταμέλεια. Ένα χρόνο μετά το έγκλημα, το 1843, η όμορη αυτή κοπέλα καταδικάστηκε σε φυλάκιση 2,5 χρόνων από το Κακουργιοδικείο Μεσολογγίου ως ηθικός αυτουργός στο φόνο, ο δε Τουρκάκης σε 4,5 χρόνια φυλάκισης ως φυσικός αυτουργός με ελαφρυντικά. Μετά την έκτιση των ποινών, ο μεν Τουρκάκης επανήλθε στο χωριό, η δε Μαρία παντρεύτηκε στο διπλανό χωρίο Κροκύλειο. Εκεί εγκαταστάθηκε και έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα της. Πέθανε το 1896 και ο τάφος της σώζεται ως και σήμερα στο νεκροταφείο Κροκυλείου.

Η ιστορία της μπορεί στις μέρες μας ναι μην έχει ιδιαίτερη σημασία,  όμως για την εποχή της η ιστορία της αποτυπώθηκε σε στίχους δημοτικών τραγουδιών:

«Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά και στο Χρισσό κριάρι

Και στης Μαρίας την ποδιά σφάζονται παλικάρια!

Μαρία Πενταγιώτισσα, μωρή δασκαλοπούλα…»

Η μουσίτσα