Μύθοι και αλήθειες για το κότσι!!!

Η αιτιοπαθογένεια του βλαισού μεγάλου δακτύλου είναι πολυπαραγοντική, όχι σαφώς καθορισμένη και δύο κύριες αιτίες που ενοχοποιούνται είναι η κληρονομικότητα και το στενό υπόδημα. Τι είναι το «κότσι» ή βλαισός μέγας δάκτυλος ή Hallux Valgus, σίγουρα το...

έχετε δει σε πολλά πόδια. Εκτός όμως από το αισθητικό τού θέματος, το κότσι στο πόδι κρύβει και άλλες σημαντικές παρενέργειες που συχνά δυσκολεύουν τη ζωή μας…

Πρόκειται για μία οστική προεκβολή που εν μέρει οφείλεται σε δημιουργία ψευδοστού, αλλά κυρίως οφείλεται στην προς τα έσω παρεκτόπιση του 1ου μεταταρσίου και την προς τα έξω μετατόπιση της 1ης φάλαγγας.

Πώς δημιουργείται

Η αιτιοπαθογένεια του βλαισού μεγάλου δακτύλου θέλει πολλή συζήτηση. Δεν υπάρχει καμία μονοσήμαντη απόλυτη αιτία. Σίγουρα δεν υπάρχει μόνο ένας παράγοντας που την προκαλεί, η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική.

Σημαντικός παράγοντας για την εμφάνισή του αποτελεί, πρώτον, το στενό υπόδημα (προσοχή, όχι τα ψηλοτάκουνα, όπως πολλές φορές αναφέρεται, αλλά αυτά που το μπροστινό μέρος του υποδήματος -toe box- είναι στενό), σε πληθυσμούς που δεν φορούν παπούτσια (π.χ. μέρη της Αφρικής) η εμφάνισή του είναι ελάχιστη.

Δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα (γενετική προδιάθεση)· πολλές φορές αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα ανακαλύψουμε ότι η γιαγιά ή η θεία έπασχαν και αυτές από αυτή την παραμόρφωση. Το εφηβικό κότσι έχει σίγουρα γενετικό υπόβαθρο.

Αλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι η βλαισοπλατυποδία και ο υπερπρηνισμός του ποδιού· σε αυτή την περίπτωση ο βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι) παρουσιάζει εκτός από την πλάγια απόκλιση και στροφική παραμόρφωση, ο σφιχτός αχίλλειος τένοντας και γαστροκνήμιος και η βλαισότητα και η έσω στροφή του γόνατος και του ισχίου του σώματος.

Υπάρχουν και παράγοντες που αναγράφονται πολλές φορές αλλά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και είναι τουλάχιστον ανακριβείς.

Οπως η ανισοσκελία, που πολλές φορές υπερεκτιμάται αλλά στην πραγματικότητα είναι μία φυσιολογική ανατομική παραλλαγή του σκελετού μας και παρουσιάζεται σαν πάθηση, ενώ το ένα ημιμόριο του σώματός μας ποτέ δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το άλλο, η φύση το αντιρροπεί με θαυμαστό τρόπο και μόνο ανισοσκελίες που υπερβαίνουν τα 1,2 εκατοστά μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα και σαφώς όχι κότσι, αφού δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες.

Συμπερασματικά, η αιτιοπαθογένεια του βλαισού μεγάλου δακτύλου είναι πολυπαραγοντική, όχι σαφώς καθορισμένη και δύο κύριες αιτίες που ενοχοποιούνται είναι η κληρονομικότητα και το στενό υπόδημα.

Υπάρχει συντηρητική θεραπεία;

Δεν υπάρχει συντηρητική θεραπεία που να μπορεί να αναστρέψει την κατάσταση και να εξαφανίσει το «κότσι». Η χρήση υποδημάτων με φαρδύ το πρόσθιο μέρος και σκληρή ανένδοτη σόλα και μαλακό το επάνω μέρος του υποδήματος μπορεί να κάνει πιο ανακουφιστικό το βάδισμα και ίσως να βοηθήσει στη μη περαιτέρω επιδείνωση. Αν συνυπάρχουν ανατομικές παραλλαγές, όπως πλατυποδία, βλαισογωνία, γαμψοδακτυλία, καλό είναι να ανακουφίζονται είτε με πέλματα κατόπιν λήψης προπλάσματος και ορθοδακτύλιες προσαρμογές από ειδικούς ποδολόγους και όχι από εμπειροτεχνίτες ή άλλες ειδικότητες.

Η συνοδός μεταταρσαλγία μπορεί επίσης να ανακουφιστεί με ειδικά διαμορφωμένα πέλματα κατόπιν πελματογραφήματος, αλλά αυτή επανέρχεται μετά την αφαίρεση του πέλματος· δεν είναι δηλαδή θεραπευτικά αλλά σαφώς ανακουφιστικά και δεν εφαρμόζονται βέβαια σε όλα τα υποδήματα.

Οι νάρθηκες απαγωγής του μεγάλου δακτύλου δεν βοηθούν καθόλου, τα διαχωριστικά σιλικόνης δεν ευθειάζουν το μεγάλο δάκτυλο, ίσως να βοηθούν στη μη περαιτέρω επιδείνωση σε συνδυασμό με φαρδύ υπόδημα.

Χειρουργική θεραπεία

Μπορεί να διορθώσει την παραμόρφωση και να απαλλάξει από τον πόνο:

Η χειρουργική παρέμβαση μπορεί να διορθώσει και να απαλλάξει από τον πόνο· στην περίπτωση που υπάρχει και μεταταρσαλγία και παραμόρφωση στα μικρά δάκτυλα, αυτή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται συνολικά και αυτό μπορεί να γίνει ταυτόγχρονα στην ίδια επέμβαση.

* Ποια χειρουργική μέθοδος είναι η καλύτερη;

Δεν υπάρχει μία χειρουργική μέθοδος που να διορθώνει όλα τα πόδια, γιατί όλες οι παραμορφώσεις δεν είναι ίδιες. Ο χειρουργός θα πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει τη μέθοδο που είναι η κατάλληλη για τη συγκεκριμένη παραμόρφωση και να συνυπολογίσει όλες τις συνοδές παραμέτρους που μπορεί να συνυπάρχουν εκτός από την παραμόρφωση (ελαστικότητα των αρθρώσεων, ρευματοειδής αρθρίτιδα, διαβήτης, αγγειοπάθεια).

Επιπρόσθετα θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η παραμόρφωση δεν είναι μόνο οστική αλλά και παραμόρφωση μαλακών μορίων, συνδέσμων και τενόντων και θα πρέπει να γίνεται οστική αποκατάσταση των μαλακών μορίων.

* Υπάρχει χειρουργική με LASER;

Δεν υπάρχει χειρουργική με laser, αυτό είναι μύθος και κόλπο μάρκετινγκ, το μοναδικό που μπορεί να γίνει με laser είναι η τομή του δέρματος, όπως γίνεται εδώ και αρκετά χρόνια σε όλες τις χειρουργικές ειδικότητες· υπάρχει τεχνική με μικρές τομές, που όμως η εφαρμογή της, σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ακρου Ποδός και Ποδοκνημικής, θα πρέπει να περιορίζεται μόνο σε ελαφρές παραμορφώσεις χωρίς συνοδό παθολογία· στην περίπτωση αυτή τα κοψίματα γίνονται με ειδικά σβουράκια, όπως τα οδοντιατρικά περίπου.

Μειονεκτήματα της μεθόδου, παρατεταμένο πρήξιμο στο πόδι, βράχυνση του μεγάλου δακτύλου λόγω του εργαλείου που χρησιμοποιείται, ο μεγάλος κίνδυνος της παρεκτόπισης της οστεοτομίας του κοψίματος, διότι δεν χρησιμοποιούνται ειδικά υλικά σταθεροποίησης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στο να κολλήσει η οστεοτομία σε λάθος θέση και να προκαλεί μεγάλα προβλήματα στη βάδιση.

Ο,τι ακούγεται εύκολο και απλό έχει πάντα απήχηση, συνήθως όμως δεν είναι απλό. Κάθε κότσι είναι διαφορετικό και δεν μπορεί μία μέθοδος να λύσει τα πάντα εύκολα και απλά.

* Πότε περπατάω;

Στο 95% των περιπτώσεων την ίδια ή την επόμενη μέρα, με ένα ειδικό μετεγχειρητικό πέδιλο που είναι απαραίτητο περίπου στις μη κλειστές τεχνικές μόνο 3 με 4 εβδομάδες.

* Θα πονάω μετά την επέμβαση;

Οχι, αυτό είναι μύθος που έχει να κάνει με παλαιότερου τύπου χειρουργικές τεχνικές και με τεχνικές όπως οι διαδερμικές που δεν χρησιμοποιούνται υλικά εσωτερικά σταθεροποίησης και τα κόκαλα έχουν μικροκίνηση.

Επίσης η σωστή χρήση μετεγχειρητικής τοπικής αναλγησίας μειώνει τον πόνο, με αποτέλεσμα αυτός, παρ” όλο που ο ασθενής περπατά, να αντιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά όπως Depon και Ασπιρίνη.

Η σωστή εξατομικευμένη τεχνική είναι παράγοντας της επιτυχίας μιας επέμβασης, αλλά και η συμμόρφωση του ασθενούς. Δηλαδή δεν επιτρέπεται μετά την επέμβαση να φοριούνται καθημερινά υποδήματα με στενό πολύ το πρώτο μέρος (toe box), ενώ τα ψηλοτάκουνα παπούτσια δεν είναι πρόβλημα για τον χειρουργημένο βλαισό μέγα δάκτυλο… (greekradar)

Γράφει ο Θανάσης Μπαδέκας, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ακρου Ποδός Ποδοκνημικής