του Σταύρου Παπαντωνίου - Εφημερίδα Παραπολιτικά
Σχολικά βιβλία με αμφιλεγόμενες απόψεις, αλλά και
με αρκετά...
λάθη παρέχονται σε μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου, οπότε και
διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό η προσωπικότητά τους, προκαλώντας έντονο
προβληματισμό στους γονείς και σε μερίδα του εκπαιδευτικού προσωπικού της χώρας
μας. Κορυφαία ιστορικά γεγονότα υποβαθμίζονται, ενώ αρκετές είναι και οι
αμφιλεγόμενες ερωτικές ιστορίες που χρησιμοποιούνται -σημειωτέον για ανήλικα
παιδιά-, όπως και οι τραβηγμένοι γλωσσικοί νεωτερισμοί.
Τα σχολικά βιβλία βρίθουν από τέτοιες περιπτώσεις,
που μας κάνουν να διερωτόμαστε εντέλει για τα μηνύματα που εκπέμπονται στους
μαθητές, για τα μέσα που χρησιμοποιούνται από το σημερινό σχολείο και για τους
εκπαιδευτικούς στόχους που εξυπηρετούνται. Σταχυολογώντας μερικές από αυτές τις
περιπτώσεις, επιχειρούμε να αναδείξουμε ένα θέμα που είναι μείζον για το παρόν
και το μέλλον της χώρας μας.
Ο Γιώργος Θεοτοκάς σε ένα από τα έργα του
περιγράφει τις στιγμές κατά τις οποίες κηρύχτηκε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος το
1940. Γεγονότα τα οποία έζησε: «Ο κόσμος συμμετέχει σε αυτές τις εκδηλώσεις,
χειροκροτεί, ζητωκραυγάζει. Είχα πολλά, πάρα πολλά χρόνια να δω τέτοιον
ενθουσιασμό στην Αθήνα.
Αισθάνεται κανείς ένα πάθος μες στον αέρα, έναν
φανατισμό, μια λεβεντιά. Ξύπνησε το ελληνικό φιλότιμο. Είναι κάτι ωραίο. Και
μια τέλεια εθνική ενότητα. Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που αισθάνομαι τέτοια
ομόνοια να βασιλεύει στον τόπο».
Στο βιβλίο της Γ’ Δημοτικού έχει επιλεγεί να δοθεί
μια διαφορετική διάσταση στα γεγονότα. Οπως λέει η πηγή, προκαλώντας ερωτήματα,
καθώς το έπος του 1940 ήταν καθοριστικό για την εξέλιξη του Β’ Παγκόσμιου
Πολέμου: «Οι Ελληνες κρύφτηκαν στα υπόγεια».
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Σε άλλο σημείο του
βιβλίου της Γλώσσας υπάρχουν τρεις φωτογραφίες: μία του Καραγκιόζη, μία της
Κοκκινοσκουφίτσας και μία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γίνεται, μάλιστα, σύνδεση
μεταξύ των προσώπων, καθώς ζητείται από τους μαθητές να γράψουν μία ιστορία που
να τα περιέχει όλα.
Το γεγονός ότι οι μαθητές πρέπει να συνδυάσουν τον
Μακεδόνα βασιλιά με δύο φανταστικούς ήρωες προκαλεί ερωτήματα για τον τρόπο
σκέψης της συντακτικής ομάδας του βιβλίου, καθώς όποιος γνωρίζει τα στοιχειώδη
καταλαβαίνει πως δεν συνδέονται μεταξύ τους.
Σε άλλο σημείο γίνεται αναφορά στην 25η Μαρτίου.
Εκεί καταγράφονται οι σκέψεις μιας μαθήτριας, η οποία λέει ότι είναι ωραία,
γιατί χάνονται πολλές ώρες στις πρόβες για τα τραγούδια της σχολικής γιορτής:
«Θα κάνουμε πρόβες και θα χάνουμε μαθήματα. Το ρεπερτόριο θα είναι το
συνηθισμένο.
Η δασκάλα θέλει να φτιάξουμε και κάτι σκηνικά με
Κολοκοτρώνηδες και θα χαθούν και άλλες ώρες». Οι Κολοκοτρώνηδες ακολουθούνται
από συνταγές μαγειρικής σε άλλο σημείο του βιβλίου, όπου αναφέρονται τα υλικά
και ο τρόπος παρασκευής των κολοκυθοκεφτέδων.
Τα ατοπήματα σε βιβλία του Γυμνασίου, όμως, είναι
ακόμα πιο σοβαρά, με τις αντιδράσεις πολλών γονέων να είναι έντονες. Σε πολλά
σημεία υποβόσκει ερωτισμός, ο οποίος δεν συνάδει με τους παιδαγωγικούς στόχους
του σχολείου, πόσω μάλλον όταν μιλάμε για μαθητές 12-13 ετών. Μάλιστα, υπάρχει
ακόμα και σαφής αναφορά σε παιδεραστία.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι ανήλικη μαθήτρια έχει
σχέση με έναν 25χρονο ηλεκτρολόγο, ο οποίος διατηρεί κατάστημα. Αλλού γίνεται
μια ανούσια αναφορά, που δεν εξυπηρετεί κάποιον εκπαιδευτικό στόχο: «Η σκόνη
της κιμωλίας λερώνει τα κόκκινα βαμμένα νύχια της μαθήτριας». Ανάλογες
περιπτώσεις συναντάμε αλλού στα σχολικά βιβλία του Γυμνασίου, όπως όταν ο
Πίτερ, ένας νεαρός Αραβας, φιλάει τη Μαρία, αφού πρώτα έχει πλυθεί, όπως
ορίζουν οι παραδόσεις της πατρίδας του.
Ακόμα, σε πολλά σημεία τα σχολικά βιβλία
υποβαθμίζουν -ή τουλάχιστον δεν αναδεικνύουν με τον δέοντα τρόπο- σημαντικά
κομμάτια της ελληνικής κουλτούρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν η
Ελλάδα παρομοιάζεται με φασολάδα και σέλινο, ενώ αλλού προσωποποιείται σε μια
προκλητική γυναίκα, που προκαλεί ερωτική επιθυμία.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι τα σχολικά
βιβλία περιέχουν εμμέσως, αλλά σαφώς προσβολές και για την ελληνική θρησκεία.
Το γεγονός ότι οι άγιοι περιγράφονται ως άσχημοι, ενώ ο Επιτάφιος παρομοιάζεται
με το παιχνίδι «Περνά, περνά η μέλισσα» θεωρείται από αρκετούς ως προσβολή και
υποβάθμιση της ιερότητας των προσώπων και της πίστης της Ορθοδοξίας.
Δεν τα θέλουν ούτε οι ίδιοι οι δάσκαλοι
Τα πολλά αμφιλεγόμενα σημεία στα σχολικά βιβλία
προκαλούν ερωτήματα και στο εκπαιδευτικό προσωπικό. Οι μαθητές, σύμφωνα με
ψυχολόγους, δεν λαμβάνουν αυτό που θα έπρεπε. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα λεπτό
και ήδη δημιουργεί προβληματισμό σε μια μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών, που δεν
επιθυμούν να διδάξουν πολλά από αυτά τα αποσπάσματα των βιβλίων…
