Η μεγάλη γιορτή των Εβραίων που πέρασε στο Χριστιανισμό και συνδυάστηκε...
με την Ανάσταση του Χριστού, είναι το Πάσχα. Η λέξη είναι μεταφορά στα ελληνικά της εβραϊκής λέξης pasha, που σημαίνει διάβαση.
Στα χρόνια των
Αποστόλων, οι Χριστιανοί γιόρταζαν κανονικά το Εβραϊκό Πάσχα μαζί με τους
Εβραίους, που έχει τις ρίζες του από στην αρχαία Αίγυπτο.
Οι Αιγύπτιοι γιόρταζαν
το πέρασμα του ήλιου από τον Ισημερινό, υμνώντας τον ερχομό της άνοιξης.
Αντίστοιχα οι Εβραίοι, γιόρταζαν για Πάσχα την απελευθέρωσή τους από τους
Αιγυπτίους και τη διάβαση της Ερυθράς θάλασσας.
Ο Απόστολος Παύλος
εισάγει στον εορτασμό του Πάσχα το χριστιανικό συμβολισμό, δηλαδή το σφάγιο
ήταν ο ίδιος ο Χριστός, που Θυσιάστηκε για τις αμαρτίες του κόσμου. Με την Α΄
Οικουμενική Σύνοδο, το 325μ.Χ., η χριστιανική αυτή γιορτή, καθιερώνει το όνομα
της. ΠΑΣΧΑ.
Βέβαια οι επιρροές από
τον Εβραϊκό εορτασμό παραμένουν μέχρι και σήμερα. Όπως για παράδειγμα, το
σούβλισμα του αμνού.
Αργότερα, στα χρόνια
του Βυζαντίου καθιερώθηκαν τα κόκκινα αβγά και οι πασχαλιάτικες κουλούρες με το
αβγό στη μέση, το οποίο συμβολίζει, τη ζωή και τη δημιουργία.
Σ΄ αυτή τη μεγάλη
γιορτή της Χριστιανοσύνης, ο λαϊκός αυθορμητισμός με την πηγαία του ευαισθησία,
θεριεύει κι αγκαλιάζει το συγκλονιστικό μαρτύριο του Θεανθρώπου.
Έτσι γιορτάζουμε το
Πάσχα το δεκαπενθήμερο από το Σάββατο του Λαζάρου, που είναι αφιερωμένο στη
νεκρανάσταση του φίλου του Χριστού, μέχρι την Κυριακή του Θωμά ή Αντίπασχα ή
Σώλαμπρη, με κυρίαρχα συναισθήματα την οδύνη και την ευφροσύνη.
Το «Λαζαροσάββατο», στα
περισσότερα μέρη της Ελλάδος για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λαζάρου, αλλά
παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχνα το ομοίωμα
του, τα λεγόμενα «λαζαράκια ή λαζαρούδια».
Την επόμενη μέρα, την
Κυριακή των Βαΐων έχουμε την ανάμνηση της λαμπρής εισόδου του Χριστού στα
Ιεροσόλυμα. Αυτή τη μέρα κυριαρχεί το έθιμο της περιφοράς των κλαδιών, ο
στολισμός των εκκλησιών με βάγια και το μοίρασμα τους, στους Χριστιανούς.
Με τα βάγια έφτιαχνα
στεφάνια, φεγγάρια, πλοία, σταυρούς και ψάρια. Το ψάρι, ο ΙΧΘΥΣ, για τους
πρώτους Χριστιανούς δήλωνε τα αρχικά από το Ιησούς Χριστός Θεού
Υιός Σωτήρ.
Στην Ελλάδα η Μεγάλη
Εβδομάδα και το Πάσχα, γιορτάζονται με λαμπρότητα και κατάνυξη. Τα έθιμα και οι
παραδόσεις του τόπου μας, τιμούνται με ευλάβεια κρατώντας ζωντανή την πίστη και
τα ιδανικά μας.
Από τη Μ. Δευτέρα έως
τη Μ. Τετάρτη, έχουμε την «πασχαλιάτικη πάστρα», τη σχολαστική
καθαριότητα για την καλύτερη υποδοχή των χαρμόσυνων ημερών.
Τη Μ. Πέμπτη ή κόκκινη
Πέμπτη ή κοκκινοπέφτη, γίνεται το βάψιμο των αβγών και το ζύμωμα των
ψωμιών-τσουρεκιών.
Το κόκκινο χρώμα κατά
πολλούς, συμβολίζει το αίμα του Χριστού που άδικα χύθηκε πάνω στο σταυρό του
μαρτυρίου, όπως ακόμα και τη χαρά της Ανάστασης που έρχεται.
Την Μ. Παρασκευή, ημέρα
της κορύφωσης του θείου Πάθους, έχουμε το στολισμό του Επιταφίου, που αποτελεί
κύρια φροντίδα των κοριτσιών και των γυναικών.
Το Μ. Σάββατο κυριαρχεί
η προετοιμασία του «πασχάτη» ή «λαμπριάτη», δηλαδή του αρνιού που
προορίζεται για το πασχαλινό τραπέζι.
Τα μεσάνυχτα, στην
Ανάσταση, όταν ο παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη», επικρατούν πολλά
και λαμπρά έθιμα. Γνωστά είναι το «τσούγκρισμα των κόκκινων αβγών», «το φιλί
της αγάπης», «το Χριστός-Αληθώς Ανέστη», που ανταλλάσσονται με χειραψίες,
χαμόγελα και κάθε είδους πυροτεχνήματα.
Αργότερα οι πιστοί
μεταφέρουν το Άγιο Φως στα σπίτια τους, κάνουν έναν σταυρό στο περβάζι της
εξώπορτας και ανάβουν το καντήλι του σπιτιού τους. Όλη η οικογένεια τρώει τη
μαγειρίτσα, τσουγκρίζουν τα αβγά και κόβουν τα ψωμιά.
Την Κυριακή του Πάσχα
έχουμε το τραπέζι της χαράς, της νίκης της ζωής και της καταδίκης του θανάτου,
το αρνί, τα κόκκινα αβγά, τη λαμπριάτικη κουλούρα, το χορό, το γλέντι, το
φαγοπότι!
Το απόγευμα γίνεται η
δεύτερη Ανάσταση, η Αγάπη και ακολουθεί το κάψιμο του Ιούδα.
Η γιορταστική
ατμόσφαιρα συνεχίζεται όλη την επόμενη εβδομάδα, τη λεγόμενη Διακαινίσιμης
Εβδομάδας ή Λαμπρόσκολα ή Ασπροβδομάδα. Φτάνοντας έτσι,
στην Κυριακή του Θωμά ή στο Αντίπασχα, όπου γίνεται το τελευταίο
ξεφάντωμα
Ας γιορτάσουμε λοιπόν
και φέτος το όνομα του Κυρίου και ας επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να γίνουν
αποδέκτες της αγάπης, της πίστη και της αξιοπρέπειας, που γι’ αυτές θυσιάστηκε.
Καλλιόπη
Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Νηπιαγωγός
