Φτάσαμε
και στην τελευταία Κυριακή, την 6η της Μεγάλης Σαρακοστής, πριν την
Μεγάλη Εβδομάδα η Κυριακή των Βαΐων οι εκκλησίες μας στολίζονται με κλαδιά από
βάγια.
«Την
έκτη των σεπτών Νηστειών Εβδομάδα, προθύμως απαρχόμενοι, Κυρίω προεόρτιον ύμνον
των Βαϊων άσωμεν πιστοί, ερχομένω εν δόξη δυνάμει Θεότητος, επί την Ιερουσαλήμ,
νεκρώσαι τον θάνατον...»
Τα
κλαδιά αυτά μπορεί να είναι δάφνης, ιτιάς, μυρτιάς, ανάλογα από τόπο σε τόπο.
Σ’ αυτά τα φύλλα δίνουν διάφορα σχήματα, όπως σταυρούς, φεγγάρια, άστρα και
μοιράζονται στο εκκλησίασμα μετά το τέλος της λειτουργίας, για να τοποθετηθούν
στο εικονοστάσι του κάθε σπιτιού, για ευλογία.
Αυτό
το έθιμο έχει τις ρίζες του από τον 9ο αιώνα, σε ανάμνηση της υποδοχής του
Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Η παράδοση λέει ότι τα «βάγια» έχουν γονιμοποιό δύναμη,
που υπάρχουν στο φύλλωμα τους τα αειθαλή κλαδιά, μεταδίδοντας αυτή τη δύναμη
στις νιόπαντρες της χρονιάς, στα φρεσκοπαντρεμένα ζευγάρια, στα ζώα, τα δέντρα
και σε κάθε ον που γεννάει και καρποφορεί.
Ο
τρόπος που μεταδίδεται η «γονιμοποιός δύναμη» είναι τα χτυπήματα με τα βάγια,
τα «βαγιοχτυπήματα».
Ένα
χαρακτηριστικό έθιμο της ημέρας αυτής στην Λακωνία, λέει πως οι γυναίκες μετά
τη λειτουργία χτυπούν η μια την άλλη, πιστεύοντας ότι άμα μια έγκυος χτυπηθεί
με τα βάγια εκείνη την ημέρα, θα γεννήσει ευκολότερα. Ή ακόμα ότι όποιο ζευγάρι
φέρει πρώτο τα βάγια στην εκκλησία, το πρώτο παιδί που θα κάνει θα είναι αγόρι.
Τα
έθιμα γύρω από τα «βάγια» έχουν να κάνουν με τη δύναμη που έχουν, η οποία είναι
θεραπευτική και αποτρεπτική κάθε κακού. Γι’ αυτό, όπως είπαμε φυλάγονται στο
εικονοστάσι, όποτε τα χρειαστούν να τα χρησιμοποιήσουν.
Μια
χρησιμότητα τους αποτρεπτική, είναι το κάπνισμα από τις μητέρες στα μωρά, για
να μην τα πιάνει το μάτι. Όπως επίσης και το να διώχνουν τους ψύλλους και τα
άλλα ζωύφια που βγαίνουν την άνοιξη. Συνήθως τα μεταφέρουν ομάδες παιδιών από
σπίτι σε σπίτι, λέγοντας: «Μέσα βάγιες και χαρές, όξω ψύλλοι, κόριζες!».
Πολλά
τα έθιμα και οι δοξασίες που γίνονται την ημέρα αυτή, τόσο από τις γυναίκες,
όσο και από τα παιδιά. Όμως ο χαρακτήρας της γιορτής αυτής είναι ο θρίαμβος του
Ιησού εναντίον των Φαρισαίων.
Καλή Ανάσταση!
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Παιδαγωγός
