Μπορεί να βιώνουμε έντονα σήμερα τον εφιάλτη της κρίσης, αλλά η
ιστορία διδάσκει ότι η πρώτη επίσημη χρεωκοπία που καταγράφηκε, παγκοσμίως,
συνέβη και πάλι στην Ελλάδα το 454 π.Χ.
Τον 4ο αιώνα π.Χ. στον Ναό του Απόλλωνα στη Δήλο βρίσκονταν οι
θησαυροί της συνομοσπονδίας των ελληνικών πόλεων-κρατών κάτω από την ηγεσία της
Αθήνας.
Εκεί φυλασσόταν το τεράστιο ποσό των εισφορών των συμμάχων και
εκεί γίνονταν οι συναντήσεις των αντιπροσώπων...
Οι πόλεις-κράτη συνέβαλαν στο ταμείο με τη μορφή οικονομικών
πόρων, στρατευμάτων και πλοίων, ενώ τα μέλη είχαν ισότιμη ψήφο στο συμβούλιο
που είχε δημιουργηθεί.
Το ποσό της οικονομικής συμβολής καθοριζόταν από την Αθήνα, η
οποία κατάφερε κάποια στιγμή να μεταφερθεί το θησαυροφυλάκιο της Συμμαχίας από
τη Δήλο στην Αθήνα, καθώς πολύ σύντομα η Δηλιακή Συμμαχία εξελίχθηκε σε
Αθηναϊκή Ηγεμονία.
Ο Αριστείδης καθόρισε πρώτος το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με
τόσο δίκαιο τρόπο που οι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους τους
ανθρώπους».
Το 454 π.Χ., λοιπόν, και ενώ η περίφημη αθηναϊκή συμμαχία έχει
ανασυσταθεί, 13 πόλεις-κράτη προχώρησαν σε δανεισμό από τον Ναό της Δήλου. Οι
δέκα πόλεις-κράτη, όμως, δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους,
προχωρώντας έτσι στην πρώτη... στάση πληρωμών της παγκόσμιας ιστορίας.
Δύο από τις δέκα πόλεις-κράτη, μάλιστα, δεν μπόρεσαν τελικά να
αποπληρώσουν τα χρέη τους, ενώ οι υπόλοιπες οκτώ ζήτησαν αυτό που
αποκαλείται... επαναδιαπραγμάτευση χρέους.
Η στάση πληρωμών στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν, λοιπόν, άγνωστο
φαινόμενο, διότι -όπως λέγεται- οι αρχαίοι Έλληνες ως έμποροι αναγνώριζαν αυτό
που αποκαλείται σήμερα συνυπευθυνότητα χρέους – δηλαδή ότι ο δανειστής πρέπει
να αναλαμβάνει μερίδιο του ρίσκου αν κάτι πάει στραβά.
Το θέμα είναι, πάντως, ότι πολλά από τα δάνεια χορηγήθηκαν τότε με
τη σίγουρη πρόβλεψη ότι ο οφειλέτης θα αποδειχτεί τελικά ανίκανος να εκπληρώσει
τις υποχρεώσεις του.
Μετά τη πτώχευση ο Περικλής μετέφερε το ταμείο της Συμμαχίας στην
Ακρόπολη της Αθήνας. Με αυτό τον τρόπο οι αποφάσεις λαμβάνονταν μόνο από την
Αθήνα και ο φόρος οριζόταν από την Εκκλησία του Δήμου… (goodstory-enikos)
