Της ΣΤ. ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Με τι κριτήρια
τοποθετείται ένα βιβλίο σε βιτρίνα; Από τι εξαρτάται η παράταση της παραμονής
του στους πάγκους; Τι χρειάζεται για να υψωθεί ένας...
Σε μια
ιδανική εποχή, σε μια ιδανική κοινωνία, θα περίμενε κανείς ότι τα βιβλιοπωλεία,
που χαίρουν καλής φήμης ως ζωντανά και ενημερωμένα, θα είχαν ειλικρινείς
σχέσεις με την πελατεία τους. Οτι θα αναδείκνυαν, με άλλα λόγια, τις πιο
ενδιαφέρουσες από τις νέες κυκλοφορίες εμπιστευόμενα την κρίση του προσωπικού
τους, ότι δεν θα δημιουργούσαν ψεύτικες εντυπώσεις για την εμπορική απήχηση
ορισμένων έργων, ότι θα σφυρηλατούσαν τη φυσιογνωμία της επιχείρησής τους
υποστηρίζοντας χωρίς αντάλλαγμα ό,τι θα άξιζε να διαβαστεί.
Αλματώδης
αύξηση
Η πικρή
αλήθεια είναι πως η λογική του σουπερμάρκετ έχει αγγίξει προ πολλού το «προϊόν»
του βιβλίου. Η αλματώδης αύξηση της βιβλιοπαραγωγής στα χρόνια της πλαστής
ευημερίας, σε συνδυασμό με την εξάπλωση των μεγάλων αλυσίδων και την ένταση του
εκδοτικού ανταγωνισμού, οδήγησε στην ανάπτυξη καινοφανών για το χώρο μεθόδων
μάρκετινγκ. Άλλο όμως να υποψιάζεσαι τι συμβαίνει, και άλλο να 'xεις
μπροστά σου φρέσκους τιμοκαταλόγους και να διαπιστώνεις με τα μάτια σου πόσο
ακριβώς αποτιμάται η κάθε προσφερόμενη υπηρεσία.
Ιδού μερικά
παραδείγματα. Η βιτρίνα του «Παπασωτηρίου» επί της Πανεπιστημίου παραχωρείται
έναντι 200 ευρώ τη βδομάδα, ενώ στα καταστήματα του Mall και του Golden Hall,
έναντι 150 ευρώ. Το ίδιο ποσό, 150 ευρώ, απαιτείται και για μια ντάνα ογδόντα
αντιτύπων που θα λειτουργεί σαν κράχτης στα παραπάνω βιβλιοπωλεία επί ένα
δεκαπενθήμερο. Οσο για την προβολή ενός τίτλου στο υποκατάστημα του αεροδρομίου
επί έναν μήνα, αυτή αποτιμάται στα 1.500 ευρώ. Στις παραπάνω τιμές δεν
συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ (23%).
Ανάλογη πολιτική
ακολουθεί και το «Public», όπως και ο «Ιανός». Προς τα έξω, ο επικεφαλής του
τελευταίου, Ν. Καρατζάς, περιγράφει τη κατάσταση ως εξής: «Η πολιτική χρεώσεων
αφορά ειδικούς χώρους, ειδικές θέσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος
εκδότης για να προβάλει περαιτέρω κάποιο βιβλίο, αν το κρίνει απαραίτητο. Τα
συγκεκριμένα σημεία προβολής διατίθενται και με ειδικές εκπτώσεις, ανάλογα με
τη χρονική περίοδο, το συνδυασμό των προβολών αλλά και την ευρύτερη συνεργασία
με τον εκδότη».
Ωστόσο, στο
σχετικό φυλλάδιο αναφέρεται ρητά ότι «η προβολή σε πάγκο σε κεντρικό σημείο»
και η «προβολή σε επιδαπέδιο πύργο» στα καταστήματα της Σταδίου και της
Αριστοτέλους αντίστοιχα, κοστίζουν 1.000 ευρώ αν πρόκειται για το Δεκέμβριο,
800 ευρώ για τον Σεπτέμβριο και 500 ευρώ για τους υπόλοιπους μήνες, χωρίς να
υπολογίζεται ο ΦΠΑ. Η προβολή στην κεντρική βιτρίνα κοστίζει από 130 ώς 1.800
ευρώ, ανάλογα με τη σεζόν και με την ποσότητα των τοποθετούμενων αντιτύπων, ενώ
στη βιτρίνα με τις παιδικές εκδόσεις οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 80 και 1.080
ευρώ.
Στο χορό
μπήκε πρόσφατα και ο «Ευριπίδης», ένα από τα καλύτερα βιβλιοπωλεία του
Χαλανδρίου, που μόλις απέκτησε νέο υποκατάστημα στην Κηφισιά, προτείνοντας,
πέρα από την ανάρτηση διαφημιστικών μπάνερ, προωθητικές ενέργειες του τύπου «Ο εκδότης
του μήνα» ή το «Βιβλίο του μήνα». Όπως λέει ο ιδιοκτήτης του, Θ.
Βασιλόπουλος, «οι πρακτικές αλλάζουν ανάλογα με τις εποχές...». Ο Βαγγέλης
Τρικεριώτης, πάντως, από την «Πρωτοπορία», προτιμά «μια συμφωνία στα ίσα μ'
έναν εκδότη, παρά την υιοθέτηση ανάλογων πρακτικών», ενώ ο ιδιοκτήτης της
«Πολιτείας», Νίκος Λιβέριος, μολονότι μπήκε κάποια στιγμή στο δίλημμα,
αποφάσισε να απέχει: «Θεωρήσαμε καλύτερο να προτείνουμε τι αρέσει σ' εμάς, παρά
να δεσμευόμαστε από τέτοιες συμφωνίες με τον εκδοτικό κόσμο». (http://tasosaggelidisgentzos.blogspot.gr)
Και συ απλέ αναγνώστη λες με καμάρι: «Το πήρα
και γω το best seller… είναι φοβερό»! Και όταν αρχίζεις να το ξεφυλλίζεις…
καταλαβαίνεις σε τι «παγίδα» έπεσες! Γι΄ αυτό, άκου το ένστικτό σου και άσε τα
μεγάλα λόγια, τις «πληρωμένες κριτικές» και τους παπατζήδες. Και να θυμάσαι, ότι
όλες οι φούσκες, κάποια στιγμή σκάνε…
