10 κοινές προλήψεις... Από πού ξεφύτρωσαν;

Σήμερα ξύπνησες καλά, αλλά μη χαίρεσαι: Ο φόβος και ο τρόμος καραδοκούν ανά πάσα στιγμή της ημέρας με τη μορφή μιας μαύρης γάτας ή ενός σπασμένου καθρέφτη. Όμως εσύ αισθάνεσαι ασφαλής, γιατί έχεις...

στην τσέπη σου το μπρελόκ με το τυχερό πέταλο του αλόγου…

Αν διερωτάσαι πώς εισέβαλαν όλες αυτές οι δεισιδαιμονίες στη ζωή μας, θα πρέπει να ανατρέξεις σε ιστορικές παραδόσεις αιώνων, αφού εκ πρώτης όψεως δε φαίνεται να έχουν κάποια λογική βάση (η ψυχολογία τις ονομάζει ιδεοψυχαναγκασμούς).

Σημάδια τύχης ή κακοτυχίας

Ας ρίξουμε λίγο φως στους μύθους που κρύβονται πίσω από τις δέκα πιο διαδεδομένες προλήψεις:

Πέντε ευκαιρίες για καλή τύχη...

Τετράφυλλο τριφύλλι: Το απαύγασμα της καλοτυχίας. Ένα παγκόσμια αποδεκτό φυλακτό - κέλτικης καταγωγής – κατά των κακών πνευμάτων. Τα τέσσερα φύλλα του (αν έχουν και σχήμα καρδιάς, τόσο το καλύτερο) εκπροσωπούν την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη και την τύχη ή, κατά τους Ιρλανδούς, τον Πατέρα, τον Υιό, το Άγιο Πνεύμα και τη Θεία Χάρη. Η πιθανότητα να το συναντήσεις είναι μια στις 10.000. Αν το βρεις, υπάρχει η πεποίθηση ότι κάτι καλό θα σου συμβεί.

Πέταλο αλόγου: Αν συναντήσεις περπατώντας στην εξοχή (ίσως και στη λεωφόρο, ποτέ δεν ξέρεις) ένα πέταλο αλόγου, η παράδοση λέει να το θεωρήσεις πρώτης τάξεως γούρι. Καλείσαι μάλιστα να το τοποθετήσεις επάνω από την είσοδο του σπιτιού σου, για να εξασφαλίσεις οικογενειακή ευημερία και προστασία από την κακοβουλία (οι απόψεις διίστανται για το πού θα πρέπει να κοιτάζει το ανοικτό του μέρος). Σύμφωνα με τη λαογραφία, το καθαρό σίδερο του πέταλου λειτουργούσε ως φραγμός για τις μάγισσες.

Χτύπα ξύλο: Συνηθίζεται όταν κάποιος/α θέλει να αντιστρέψει μια κακή πιθανότητα, διώχνοντας το κακό μακριά. Πιστεύεται ότι έχει δύο προελεύσεις: Η πρώτη ανατρέχει σε πολιτισμούς που λάτρευαν θεότητες, οι οποίες κατοικούσαν μέσα στα δέντρα. Οι πιστοί ζητούσαν χάρες από τους θεούς αγγίζοντας το δέντρο και τους ευχαριστούσαν χτυπώντας μια φορά τον κορμό του. Σύμφωνα με την δεύτερη εικασία, το χτύπημα του ξύλου συμβολίζει για τους Χριστιανούς την ευχαριστία τους προς τον Ιησού, ο οποίος πέθανε επάνω σε ξύλινο σταυρό.

Φαγούρα στην παλάμη: Αποδίδεται μεν στην επιθυμία που έχει κάποιος/α για χρήματα, αλλά προμηνύει κιόλας ότι τα χρήματα είναι καθ’ οδόν, εφόσον η φαγούρα είναι στην αριστερή παλάμη. Αν είναι στη δεξιά, υποδηλώνει συνάντηση με ένα καινούργιο πρόσωπο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η φαγούρα στην αριστερή παλάμη σημαίνει ότι θα λάβεις χρήματα και στη δεξιά ότι θα δώσεις (άγνωστο τι ισχύει για τους αριστερόχειρες). Σε κάθε περίπτωση, για να έχεις τη ζητούμενη επίδραση, θα πρέπει να ξυστείς επάνω σε κάποιο τυχερό ξύλο ή σε μπρούτζινο αντικείμενο.

Ρίξε αλάτι πάνω από τον ώμο σου: Το αλάτι θεωρείται καθαριστικό και εξαγνιστικό, ικανό να διώξει κάθε άσχημη ενέργεια. Ρίχνοντας κάποιος μια χούφτα αλάτι πίσω από τον αριστερό του ώμο, πιστεύεται ότι μπορεί να διώξει τα κακόβουλα πνεύματα που καραδοκούν πίσω από την πλάτη του.

Και πέντε γρουσούζικες δοξασίες:

Πέρασμα κάτω από σκάλα: Δεν είναι τόσο επικίνδυνο επειδή μπορεί κάτι να πέσει στο κεφάλι σου, αλλά γιατί το τριγωνικό σχήμα της σκάλας (το τρίγωνο συμβολίζει τη ζωή) δείχνει ότι «κάτι» κατοικεί εκεί, οπότε η διέλευσή σου μέσα από αυτό μπορεί να το διαταράξει. Αν δεν μπορείς να το αποφύγεις, προτείνεται καθώς περνάς από κάτω να κάνεις το σχήμα του σταυρού για προστασία.

Σπασμένος καθρέφτης: Τα κακά μαντάτα λένε για 7 χρόνια γρουσουζιά.

Θεωρείται ότι μαζί με τον καθρέφτη σπάνε και παραμορφώνονται τόσο το σώμα όσο η ψυχή, επειδή αντανακλώνται μέσα του και χρειάζονται 7 χρόνια για να αναγεννηθούν. Εικάζεται ότι η πρόληψη προήλθε από το γεγονός ότι, όταν τα παλιά χρόνια έσπαζε ένας καθρέφτης, χρειαζόταν εργασία 7 ετών για την αντικατάστασή του, επειδή ήταν πολύ ακριβό αντικείμενο. Οι αρνητικές συνέπειες αντιμετωπίζονται, σύμφωνα με τη δοξασία, με το θάψιμο του σπασμένου καθρέφτη υπό το φως του φεγγαριού.

Άνοιγμα της ομπρέλας μέσα στο σπίτι: Καταστροφική κίνηση, υπαίτια τουλάχιστον για ατύχημα, αφού στα χέρια ενός αδέξιου μπορεί να καταστρέψει αντικείμενα ή να απειλήσει το μάτι όποιου βρίσκεται σε απόσταση βολής. Ή όχι μόνο; Το άνοιγμα της ομπρέλας σε εσωτερικό χώρο που δεν διαπερνάται από τις ακτίνες του ήλιου θεωρείται προσβολή προς τον θεό Ήλιο, ικανή να φέρει κακοτυχία τόσο σε αυτόν που την ανοίγει όσο και στους συγκατοίκους του. Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι μέσα σε μια μαύρη ομπρέλα κρύβονται δαιμόνια, που απελευθερώνονται με το άνοιγμά της.

Τρίτη ή Παρασκευή και 13: Ο απόλυτος τρόμος της κακοτυχίας. Ο φόβος για τον αριθμό 13 είναι τόσο διαδεδομένος, ώστε πολλοί τον σβήνουν από όπου μπορούν: Αεροπορικές εταιρείες πετούν αλλάζοντας αριθμό στη 13η σειρά καθισμάτων, πολυτελείς πολυκατοικίες και ξενοδοχεία μετονομάζουν τον 13ο όροφο σε 12 B ή ακόμα και 14ο κ.ο.κ. Σύμφωνα με μια εξήγηση, ο Ιούδας ήταν το 13ο πρόσωπο που συμμετείχε στον Μυστικό Δείπνο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι ο Ιησούς σταυρώθηκε ημέρα Παρασκευή, μας δίνει την επικρατέστερη εκδοχή για τη φήμη της τρομερής αυτής ημέρας. Για τους Έλληνες ακόμα χειρότερη είναι η Τρίτη και 13, γιατί η άλωση της Κωνσταντινούπολης έγινε ημέρα Τρίτη.

Μαύρη γάτα: Στον Μεσαίωνα πίστευαν ότι η μαύρη γάτα ήταν η καλύτερη συντροφιά της μάγισσας. Αυτό και μόνο εξηγεί πλήρως την αποστροφή των προληπτικών, που τις εκλαμβάνουν ως κακοτυχία και ανατριχιάζουν και μόνο στη θέα τους... (golden magazine)