Το Mental Floss είναι ένα καταπληκτικό περιοδικό
–και website– που τροφοδοτεί το αναγνωστικό του κοινό με…
γνώσεις, άχρηστες
πληροφορίες και απαντήσεις στις πιο απίθανες ερωτήσεις. Όπως ας πούμε, τι
σημαίνουν τα δύο M στα M&M’s; Γιατί θάβουν οι στρουθοκάμηλοι το κεφάλι τους
στην άμμο; Και γιατί πόζαρε ο Ναπολέοντας με το ένα χέρι πάντα κρυμμένο;
Τι είναι
αυτό που προκαλεί τη χαρακτηριστική μυρωδιά στα παλιά βιβλία;
Τα βιβλία φτιάχνονται από φυσικά υλικά (χαρτί,
μελάνι, κόλλα και ίνες) τα οποία αλληλεπιδρούν, με την πάροδο του χρόνου, τόσο
μεταξύ τους όσο και με το φως, την υγρασία, τη ζέστη και άλλους παράγοντες του
περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται –για παράδειγμα, τον καπνό του τσιγάρου ή το
τρίχωμα των ζώων. Αυτές οι «ζυμώσεις» με την πάροδο του χρόνου απελευθερώνουν
οργανικές ενώσεις με περίεργα ονόματα όπως η βενζαλδεΰδη, η βουτανόλη, η
φουρφουράλη και η οκτανάλη. Ο συνδυασμός αυτών των οργανικών ενώσεων είναι που
δίνει στα παλιά βιβλία τη μυρωδιά τους –και που εξηγεί το γιατί δεν μυρίζουν
όλα τα παλιά βιβλία ακριβώς το ίδιο.
Υπάρχουν
μολύβια νούμερο 1;
Τι σημαίνει το 2 αυτού του μολυβιού με το οποίο
έπρεπε να συμπληρώνουμε τις απαντήσεις σε εξετάσεις όπως αυτές για το
Proficiency; Για να το θέσουμε απλά, την πυκνότητα του μολύβδου από το οποίο
είναι φτιαγμένο το μολύβι μας. Οι κατασκευαστές μολυβιών φτιάχνουν μολύβια
νούμερο 1, 2, 2½, 3 και 4 –και μερικά ενδιάμεσά τους. Όσο μεγαλύτερο είναι το
νούμερο, τόσο σκληρότερος είναι ο μόλυβδος, και τόσο πιο αχνά τα σημάδια που
αφήνει το μολύβι στο χαρτί. Τα μολύβια νούμερο 1 είναι αυτά που αφήνουν τα πιο
σκούρα σημάδια, εξ ου και προτιμούνται συχνά από τους τυπογράφους.
Πού
βρίσκεται η Παλιά Ζηλανδία;
Το παλιό Μεξικό είναι το Μεξικό, η παλιά Υόρκη
είναι το York της Βρετανίας –και αν έπρεπε να ελληνοποιήσουμε λίγο την ερώτηση,
η παλιά Σμύρνη είναι η Σμύρνη των τουρκικών παραλίων. Σωστά; Σωστά. Πού
βρίσκεται, λοιπόν, η παλιά Ζηλανδία; Στην Ολλανδία. Δεν την έχετε ακουστά,
γιατί δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής περιοχή, και επίσης επειδή λέγεται Zeeland
(που σημαίνει θαλασσινή γη στα ολλανδικά, επειδή αποτελείται από νησιά) και όχι
Zealand όπως θα περιμένατε. Το όνομα της η Νέα Ζηλανδία το πήρε από τους
ολλανδούς χαρτογράφους Hendrik Brouwer και Joan Blaeu το 1640. Ο βρετανός
εξερευνητής James Cook το 1770 ήταν υπεύθυνος για την «αγγλοποίηση» του
ονόματος από Zeeland σε Zealand.
Πότε έχασαν
οι Αμερικάνοι τη βρετανική προφορά τους;
Οι Αμερικάνοι πριν τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας
ήταν Βρετανοί, σωστά; Βρετανοί άποικοι που είχαν έρθει από την Βρετανία, και
άρα θα έπρεπε να μιλούν με τη βρετανική προφορά του Χιού Γκραντ και του Τόνι
Μπλερ, σωστά; Χμ, όχι ακριβώς. Αν και η απάντηση στη συγκεκριμένη ερώτηση είναι
μεγάλη και πολύπλοκη (γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία αμερικανική και
μία βρετανική προφορά, αλλά πολλές διαφορετικές) αν έπρεπε να το
υπερ-απλουστεύσουμε θα σας λέγαμε ότι απλούστατα πριν τον πόλεμο της
Ανεξαρτησίας… ούτε οι Βρετανοί μιλούσαν έτσι. Η απολαυστική –όσο και κομμάτι
επιτηδευμένη– προφορά τους έγινε ένα είδος «μόδας» για τις αριστοκρατικές
τάξεις της Βρετανίας στις αρχές του 19ου αιώνα. Τότε, δηλαδή, που εκείνοι τους
οποίους σήμερα λέμε Αμερικάνοι, είχαν πάψει ήδη να είναι Βρετανοί, και να
επηρεάζονται από την εκάστοτε μόδα της αντίπερα όχθης του Ατλαντικού.
Γιατί οι
ζέβρες έχουν ρίγες;
Υπάρχουν πέντε επιστημονικές θεωρίες σχετικά με
την χρησιμότητα που έχουν οι ρίγες στις ζέβρες: ότι απωθούν τα έντομα, ότι
παρέχουν καμουφλάζ, ότι μπερδεύουν τα αρπακτικά, ότι μειώνουν την θερμοκρασία
του σώματος και ότι τις βοηθούν στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις. Σύμφωνα
με την τελευταία έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από βιολόγους του Πανεπιστημίου
της Καλιφόρνια, η σωστή θεωρία είναι η πρώτη: Οι ζέβρες έχουν ρίγες για να
κρατούν τα έντομα μακριά τους. Πώς το κάνουν αυτό; Η εξήγηση είναι απλή: Οι
αλογόμυγες ελκύονται από την πόλωση του φωτός καθώς αυτό αντανακλάται από ένα
συγκεκριμένο χρώμα (το άσπρο ή το μαύρο, επί παραδείγματι). Οι ασπρόμαυρες
ρίγες των ζέβρων διακόπτουν αυτή την πόλωση, μπερδεύοντας τις μύγες και
απαλλάσσοντας τους κατόχους τους από ενοχλητικά τσιμπήματα… ( in2life)
