Η Ρόζα Λούξεμπουργκ (5 Μαρτίου 1870 ή 1871 – 15 Ιανουαρίου 1919, στα Γερμανικά Rosa
Luxemburg, στα Πολωνικά Róża
Luksemburg) ήταν Γερμανοεβραία...
Ξεκίνησε τη δράση της
με την εφημερίδα Η Κόκκινη
Σημαία, όπου και συνίδρυσε το Σπάρτακουσμπουντ (Spartakusbund), μια
μαρξιστική επαναστατική ομάδα από την οποία και δημιουργήθηκε το Κομμουνιστικό
Κόμμα Γερμανίας με το οποίο έλαβε μέρος σε μια ανεπιτυχή επανάσταση στο Βερολίνο τον
Ιανουάριο του 1919.
Η εξέγερση εκτελέστηκε
ενάντια στις συμβουλές της Ρόζας και συνετρίβη από τα απομεινάρια του
μοναρχικού στρατού και από ελεύθερες δεξιές πολιτοφυλακές που συλλογικά
ονομάζονταν Φράικορπς (Freikorps),
οι οποίες εστάλησαν από την κυβέρνηση. Η Λούξεμπουργκ και εκατοντάδες άλλοι
συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν.
Το κεντρικό
χαρακτηριστικό της σκέψης της ήταν η Διαλεκτική του
Αυθορμητισμού και της Οργάνωσης, στην οποία ο αυθορμητισμός μπορεί να θεωρηθεί
συγγενής μιας θεμελιώδους (ή ακόμα αναρχικής) προσέγγισης, και η οργάνωση μια
πιο γραφειοκρατικής ή κομματο-θεσμικής προσέγγισης στην πάλη των τάξεων.
Σύμφωνα με τη Διαλεκτική, ο αυθορμητισμός και η οργάνωση δεν είναι δύο ξεχωριστά
ή διασπάσιμα πράγματα, αλλά μάλλον διαφορετικές στιγμές της ίδιας διαδικασίας,
έτσι ώστε το ένα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο. Αυτές οι θεωρητικές
σκέψεις προέρχονται από την στοιχειώδη και αυθόρμητη ταξική πάλη. Και μέσα από αυτές τις επιγνώσεις η ταξική
πάλη αναπτύσσεται σε ένα υψηλότερο επίπεδο.
"Οι εργαζόμενες
τάξεις σε κάθε χώρα μαθαίνουν να παλεύουν κατά τη διάρκεια των αγώνων τους....
Η σοσιαλιστική δημοκρατία ... είναι μόνο ο προωθημένος φύλακας του προλεταριάτου, ένα μικρό κομμάτι των συνολικών εργατικών
μαζών· αίμα από το αίμα τους, και σάρκα από τη σάρκα τους. Η σοσιαλδημοκρατία
αναζητά και βρίσκει τρόπους, και ειδικά σλόγκαν, της πάλης των εργατών μόνο
στην πορεία της ανάπτυξης αυτής της μάχης, και κερδίζει κατευθύνσεις για την πορεία
προς τα μπρος μόνο μέσω αυτής της πάλης." (Σε μια Επαναστατική Ώρα:
Μετά τι; , Συλλογικά Έργα
1.2)
Στον αυθορμητισμό πάντα
μεσολαβεί η οργάνωση, όπως και στην οργάνωση πρέπει να μεσολαβεί ο
αυθορμητισμός. Τίποτα δεν θα ήταν πιο λανθασμένο από το να κατηγορήσουμε την
Ρόζα Λούξεμπουργκ για την υποστήριξε μιας ιδέας αφηρημένου «αυθορμητισμού».
Ανέπτυξε την Διαλεκτική
Αυθορμητισμού και Οργάνωσης υπό την επιρροή ενός κύματος μαζικών απεργιών στην
Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ρωσική Επανάσταση του 1905. Αντίθετα με την ορθόδοξη
σοσιαλδημοκρατία της Δεύτερης Διεθνούς, δεν θεωρούσε την οργάνωση ως το προϊόν
μιας επιστημονικό-θεωρητικής επίγνωσης ιστορικών κανόνων, αλλά μάλλον ως το
προϊόν των αγώνων των εργατικών τάξεων.
"Η
σοσιαλδημοκρατία είναι απλά η ενσάρκωση της σύγχρονης ταξικής πάλης του
προλεταριάτου, μια πάλη που καθοδηγείται από μια συνείδηση των δικών της
ιστορικών συνεπειών. Οι μάζες στην πραγματικότητα είναι ο ηγέτης του εαυτού
τους, αναπτύσσοντας διαλεκτικά την δική τους αναπτυξιακή πορεία. Όσο περισσότερο
η σοσιαλδημοκρατία αναπτύσσεται, αυξάνει και γίνεται δυνατότερη, τόσο
περισσότερο οι διαφωτισμένες μάζες των εργατών θα πάρουν στα χέρια τους τα
πεπρωμένα τους, την ηγεσία του κινήματος και τον καθορισμό της κατεύθυνσής του.
Και καθώς όλο το σοσιαλδημοκρατικό κίνημα είναι μόνο ο συνειδητός προωθημένος
φύλακας του κινήματος της προλεταριακής τάξης, που σύμφωνα με τα λόγια του Κομμουνιστικού Μανιφέστου εκπροσωπεί σε κάθε στιγμή της πάλης τα
μόνιμα συμφέροντα της απελευθέρωσης και τα μερικά της ομάδας συμφέροντα της
εργατικής δύναμης απέναντι στα συμφέροντα του κινήματος ως σύνολο, έτσι και
εντός της σοσιαλδημοκρατίας οι ηγέτες της έχουν την μεγαλύτερη δύναμη, την
μεγαλύτερη επιρροή όσο πιο ξεκάθαρα και συνειδητά καθιστούν τους εαυτούς τους
εν μέρει εκπροσώπους της βούλησης και του αγώνα των διαφωτισμένων μαζών, και εν
μέρει αντιπροσώπους των αντικειμενικών νόμων του ταξικού κινήματος." (Ο
Πολιτικός Ηγέτης των Γερμανικών Εργατικών Τάξεων, Συλλογικά Έργα 2) και:
"Η σύγχρονη
προλεταριακή τάξη δεν διεξάγει την πάλη της σύμφωνα με ένα σχέδιο που βασίζεται
σε κάποιο βιβλίο ή θεωρία· η σύγχρονη πάλη των εργατών είναι μέρος της
ιστορίας, μέρος της κοινωνικής προόδου, και εν μέσω της ιστορίας, εν μέσω της
προόδου, εν μέσω της μάχης, μαθαίνουμε πως πρέπει να μαχόμαστε... Αυτό ακριβώς
είναι το αξιέπαινο της υπόθεσης, γι’ αυτό ακριβώς το κολοσσιαίο κομμάτι
πολιτισμού, εντός του σύγχρονου κινήματος των εργατών, είναι καθοριστικό της
εποχής: το ότι οι μεγάλες μάζες των εργατών σφυρηλατούν με την ίδια τη
συνείδησή τους, με την ίδια την πίστη τους, και ακόμα με την δικιά του
κατανόηση τα όπλα της απελευθέρωσής τους". (Οι Πολιτικές των Μαζικών
Απεργιών και των Σωματείων, Συλλογικά Έργα 2)
Οι τελευταίες γνωστές
λέξεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ, γραμμένες το απόγευμα της δολοφονίας της, ήταν
για την πίστη της στις μάζες, και στο αναπόφευκτο της επανάστασης:
«Η ηγεσία απέτυχε.
Ακόμα κι έτσι, η ηγεσία πρέπει να δημιουργηθεί εκ νέου, από τις μάζες και μέσα
από τις μάζες. Οι μάζες είναι το αποφασιστικό στοιχείο, είναι ο βράχος πάνω
στον οποίο θα κτιστεί η τελική νίκη της επανάστασης. Οι μάζες ήταν στα ύψη()
ανέπτυξαν την “ήττα” αυτή σε μία από τις ιστορικές ήττες που είναι η τιμή και η
δύναμη του διεθνούς σοσιαλισμού. Και γι’ αυτό η μελλοντική νίκη θα ανθίσει από
αυτή την “ήττα”
“Τάξη επικρατεί στο
Βερολίνο!” Ηλίθιοι δήμιοι! Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο. Αύριο κιόλας
η επανάσταση θα “ανυψωθεί με μια βροντή” και με σαλπίσματα θα ανακοινώσει στον
τρόμο σας: Ήμουν, Είμαι, Θα είμαι!» (Τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο,
Συλλογικά Έργα)
