Ο Χατζιδάκις μόλις είχε παραιτηθεί από τη διεύθυνση του Τρίτου
Προγράμματος· αν δεν κάνω λάθος, είχε δηλώσει ότι απαγορεύει στο κρατικό
ραδιόφωνο να μεταδίδει μουσική του, διότι τη μεταδίδει για να την κακοποιήσει...
Το ωραίο στην υπόθεση δεν είναι η ίδια η απαγόρευση. Είναι η αιτιολογία.
Θυμωμένος όπως ήταν με το κράτος του ανερχόμενου πασοκισμού, δήλωνε με τον
τρόπο του ότι δεν θέλει να έχει καμία σχέση μαζί τους. Όχι μόνον δεν χρειάζεται
το κρατικό ραδιόφωνο, αλλά το θεωρεί και επιβλαβές για το έργο του. Υπερβολές
θα μου πείτε. Ωραίες υπερβολές ενός ανθρώπου που ήξερε να υπερασπίζεται την
ευαισθησία του όχι μόνον με τη μουσική του, αλλά και με τη δημόσια παρουσία
του.
Το θυμήθηκα διαβάζοντας πως σε δημοτικό σχολείο η δασκάλα της μουσικής
αντιμετώπισε την οργή γονέως αλλά και της διευθύντριας, επειδή έμαθε στα παιδιά
να τραγουδούν τον «Κεμάλ». Όπως αποκαλύπτει, ο γονέας διαμαρτυρήθηκε στη
διευθύντρια ότι η περί ης ο λόγος ασκεί φιλοτουρκική προπαγάνδα κι εκείνη την
κάλεσε σε απολογία, αφού κατάσχεσε τις φωτοτυπίες με τους στίχους του Νίκου
Γκάτσου, τις οποίες και έσκισε. Φαντάζομαι ότι αν ζούσαν και το μάθαιναν, ο μεν
Γκάτσος θα αδιαφορούσε αρειμανίως, ο δε Χατζιδάκις θα προέβαινε σε δημόσια
δήλωση απαγόρευσης ακρόασης της μουσικής του από τη διευθύντρια και τον γονέα
λόγω περιορισμένης νοημοσύνης.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Στην κορυφή της πυραμίδας ας
τοποθετήσουμε τη μικρή θεά που ταλανίζει τη ζωή μας και ακούει στο όνομα
βλακεία. Κανείς δεν θέλει να συγχρωτίζεται μαζί της, όμως εκείνη η άτιμη πάει
και χώνεται παντού. Και όπως είχε πει και ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, αν θυμάμαι καλά,
η βλακεία είναι ακατανίκητη. Ακριβώς κάτω από τη μικρή θεά υπάρχει το δυσάρεστο
πρόσωπο της αμορφωσιάς.
Όπου αμορφωσιά δεν σημαίνει απαραιτήτως άγνοια της ακριβούς χρονολογίας
της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, η οποία ήταν ναυμαχία και έγινε πολύ πριν από το
Βατερλώ, αλλά κυρίως και πρωτίστως αδυναμία κρίσης. Η διαφορά ενός αμόρφωτου
από έναν μορφωμένο είναι πολύ απλή: ο πρώτος δεν διαθέτει τα μέσα για να
επιλέξει, γιατί δεν αντιλαμβάνεται ακόμη κι αν ανήκει στον ευφυέστερο λαό του
πλανητικού μας συστήματος. Στη βάση της πυραμίδας καταπλακώνονται από τα αδρανή
υλικά της κορυφής οι μαθητές.
Τις προάλλες είχα γράψει για τον Φον Γερμανούχτεν, που σε λύκειο του
Βόλου ανεβαίνει ως θεατρικό έργο για την τόνωση του αντιμνημονιακού φρονήματος
των μαθητών. Η απαγόρευση του «Κεμάλ» είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος.
Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί αποδεικνύονται
ακατάλληλοι για το έργο που έχουν αναλάβει. Αλήθεια, τι έγινε μ' εκείνη την
αξιολόγηση; Και θα ληφθεί υπ' όψιν το μορφωτικό και διανοητικό επίπεδο των
αξιολογουμένων, όταν καλή ώρα πραγματοποιηθεί; Διότι το πρόβλημα στη
συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι ο γονιός. Αυτός μπορεί να βλέπει καθημερινά
τον «Σουλεϊμάν» στην τηλεόραση για να μπορεί την επομένη στο καφενείο να
επιτίθεται κατά των τουρκικών σειρών. Εξάλλου, όπως μου λέει φίλος σχολικός
σύμβουλος, η Χρυσή Αυγή έχει βρει διάφορους τρόπους για να παρεμβαίνει στα
δημοτικά.
Το πρόβλημα είναι η διευθύντρια. Συμφώνησε με τον γονέα ή απλώς δεν
ήξερε τον Χατζιδάκι και δεν κατάλαβε; Δεν ξέρω τι από τα δύο είναι χειρότερο.
Εν κατακλείδι: Ο «Κεμάλ» είναι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του
Χατζιδάκι και του Γκάτσου, ο οποίος έγραψε τους στίχους πάνω στη μουσική αφού η
πρώτη του εκτέλεση ήταν με λόγια στα αγγλικά στο «Reflection». Αξίζει να το
ξανακούσετε, με τη φωνή του ίδιου του συνθέτη να το κλείνει με τον στίχο:
«Καληνύχτα, Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ»... (nonews)
