Το Σύνδρομο Γονικής
Αποξένωσης είναι ένας όρος...
που δημιούργησε ο Richard A. Gardner στις αρχές της
δεκαετίας '80 για να αναφερθεί σε αυτό που ο ίδιος περιέγραφε ως μια διαταραχή
στα πλαίσια της οποίας ένα παιδί συστηματικά και αδικαιολόγητα μειώνει και
προσβάλλει τον ένα γονέα, σαν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων που
περιλαμβάνουν την πλύση εγκεφάλου από πλευράς του άλλου γονέα (συνήθως στα
πλαίσια μιας διαφοράς ως προς την ανάθεση της γονικής μέριμνας) καθώς και τις
προσπάθειες του παιδιού να κακολογήσει ή κατηγορήσει άδικα τον άλλο γονέα.
Το Σύνδρομο Γονικής
Αποξένωσης δεν αναγνωρίζεται ως διαταραχή από την ιατρική και την νομική
κοινότητα και οι θεωρίες του Gardner καθώς και οι σχετικές έρευνες έχουν δεχτεί
ευρεία κριτική για την έλλειψη επιστημονικής βάσης.
Το λεγόμενο Σύνδρομο
Γονική Αποξένωσης έχει απορριφτεί μεταξύ άλλων από έκθεση ειδικών και από το
Εφετείο της Αγγλίας, από το Εθνικό Συμβούλιο Οικογενειακών Δικαστών και
Δικαστών Δικαστηρίων Ανηλίκων των Η.Π.Α. (National Council of Juvenile and
Family Court Judges) και από τα Ανώτερα Δικαστήρια των Η.Π.Α.
Δεν περιλαμβάνεται
είτε στο International Statistical Classification of Diseases and Related
Health Problems της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO) είτε στο Diagnostic and
Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής
Εταιρείας (APA).
Ιστορικό
Στις αρχές του 1970,
όταν τα διαζύγια σημείωσαν μεγάλη αύξηση στον δυτικό κόσμο, ο Γκάρτνερ
(Gardner) ερεύνησε βαθιά το θέμα των επιπτώσεων στα παιδιά των οποίων οι γονείς
είχαν πάρει διαζύγιο.
Δεν ήταν εύκολο να
εξηγηθούν φαινόμενα όπου το παιδί στρεφόταν εναντίον του γονέα, που δεν είχε
την επιμέλεια, δίχως λόγο. Αυτό μπορούσε να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Πράγματι, οι Gardner
και Turkat μετά από έρευνες νομικών και ψυχολογικών θεμάτων και περιπτώσεων
παιδιών διαζευγμένων, απέδειξαν ότι αποτελεί σύνδρομο βαθιά ριζωμένο στη
συνείδηση και τον ψυχικό κόσμο του παιδιού και δεν αποβάλλεται.
Υπάρχει σε ήπια, σε
μέτρια και σε βαρεία μορφή. Στην τελευταία κατηγορία, το παιδί δεν έχει ενοχές,
δεν θέλει καμία σχέση με τον άλλο γονέα (ούτε και τηλεφωνική), τρομάζει με την
παρουσία του και τον απεχθάνεται.
Ο Gardner διαχωρίζει
το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης από Την Γονική Αποξένωση ως γενικού όρου, όπου
υπάρχουν αίτια όπως γονική παραμέληση, κακοποίηση (σωματική, συναισθηματική,
σεξουαλική), εγκατάλειψη ή και αποξένωση από γονική συμπεριφορά.
Ειδικότερα, το
Σύνδρομο PAS είναι πολύ συγκεκριμένο και υποκατηγορία του προηγούμενου το οποίο
προκύπτει από πλύση εγκεφάλου και την παιδική συμπεριφορά-φόβο.
Ο Δρ Ντάγκλας
επισημαίνει ότι η Γονική Αποξένωση επικεντρώνεται στη συμπεριφορά των γονέων
ενώ το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης εστιάζεται στην κατάσταση και συμπεριφορά
του παιδιού από την αδικαιολόγητη εκστρατεία συκοφάντησης-δυσφήμισης του άλλου
γονέα.
