Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Ο «Βροχάρης»

Ο τρίτος και τελευταίος μήνας του φθινοπώρου, είναι ο Νοέμβριος. Μήνας που το όνομα του προέρχεται από το λατινικό novem, δηλαδή εννιά, γιατί ήταν ο 9ος μήνας του ρωμαϊκού νουμιανού ημερολογίου.
Με το Νοέμβρη αντιστοιχεί ο αρχαίος μήνας Νημακτηρίων, ο αρχαίος αιγυπτιακός Αιθήρ και η περίοδος μεταξύ Μπριμέρ Φριμέρ της Γαλλικής επανάστασης. Οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα και γιόρταζαν τα Ποσειδώνια.


Ο Ελληνικός λαός με τη σειρά του, του έδωσε μερικές ονομασίες ανάλογα με τις γεωργικές δουλειές, τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν αυτό το μήνα και τους Αγίους που γιορτάζουν.
Έτσι τον αποκαλεί «Βροχάρη» γιατί πέφτουν πολλές βροχές, «Παχνιστή» για τις πολλές ομίχλες, «Χαμένο» γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες, «Ανακατεμένο» από τον άστατο καιρό, «Σκιγιάτη» από τη σκιά και τη νύχτα, «Μπρουμάρη» για τις ομίχλες, τις πάχνες και τη μικρή ημέρα.
Επίσης, «Κρασομηνά» επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά, «Σποριάς» ή «Σποριάρης», «Σπαρτής» ή «Σπαρτάρης», «Μεσοσπορίτης» ή «Νιαστής» γιατί σπέρνουν από την αρχή τα χωράφια κι ακόμα γιατί η σπορά «γέννησε» στη Μύκονο και την φράση: «Νοέμβρη νόα και σπέρνε» και «Πορτοκαλά», γιατί γίνεται η συγκομιδή των πορτοκαλιών.
Ακόμα τον ονομάζουν «Αϊ-Ταξιάρχης» ή «Αρχαγγελίτης» ή «Αρχαγγελιάτης» ή «Αρχιστράτηγος» (Σύναξη Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8 του μήνα), «Αγιομηνά» (του Αγ. Μηνά στις 11), «Φιλιππιάτη» (του Αγ. Φιλίππου στις 14) και «Αντριά» ή «Αντρεά» ή «Αγιαντρέα» (του Αγ. Ανδρέα στις 30).


Αυτόν τον μήνα αρχίζει το μάζεμα των ελιών, η σπορά οσπρίων και σιτηρών, το «ξελάκκωμα» στ' αμπέλια, η υλοτομία (κοπή δέντρων από το δάσος), το κάψιμο των ξερών μπαμπακιών, μεταφέρονται οι κυψέλες στις οριστικές θέσεις τους για τον χειμώνα, μαζεύουν τα «ζωντανά» από τα ορεινά και τα φέρνουν στα πεδινά, για να περάσουν τις κρύες μέρες του χειμώνα.
«Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο».
«Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους».
«Ο Αϊ Μήνας το μήνυσε (το κρύο) κι ο Φίλιππας το καρτερεί»
«Τ Αϊ Αντριά το κρύο αντρειεύει»

Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Παιδαγωγός