Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2011

Ύμνος… για έναν «υπηρέτη» της λογοτεχνίας!




ΠΑΥΛΟΣ ΑΝΔΡΙΑΣ
( Στη δίνη των ένοχων χρησμών)

Από τις εκδόσεις "ΙΑΜΒΟΣ" κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του γνωστού συγγραφέα Παύλου Ανδριά, επίλεκτου μέλους της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Ο Παύλος Ανδριάς ξεκίνησε τη λογοτεχνική του πορεία το έτος 1998 με το βιβλίο του " Όταν το τρένο φεύγει...". Ξεκίνησε ως λογοτεχνικός παραπόταμος για να καταστεί στη συνέχεια λογοτεχνικός χείμαρρος στα 2008-2009 με τα βιβλία του "Άντε και ...σας πίστεψα" και " Επίδομα απιστίας". Ήδη εισέρχεται στα παφλάζοντα ύδατα του λογοτεχνικού ωκεανού.

Είναι αλήθεια ότι η αληθινή λογοτεχνική δημιουργία είναι αυτή που πατάει γερά πάνω στην ζωντανή πραγματικότητα. Αυτή δίνει καρπούς, έχει αξία και γεννά ελπίδες. Πέρα από την πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει λογοτεχνία. Υπάρχουν όμορφες εικόνες, όμορφα αισθηματάκια, πολύχρωμα μπιχλιμπιδάκια και ανόητες ιστοριούλες για "ανθισμένες αμυγδαλιές" και για περιπετειούλες στα νησιά των Κυκλάδων, τα οποία έχουν την ατυχία να υφίστανται, εκτός από τα ριπίσματα των ισχυρών αγέρηδων, και τα ραπίσματα των νεολογοτεχνών!

Λογοτεχνία, λοιπόν, δεν μπορεί παρά να είναι η δημιουργική αναπαράσταση της πραγματικότητας σαν μιας δυνατότητας. Ο λογοτέχνης δεν μπορεί να ζει πια σε φανταστικό κόσμο, αλλά είναι ένας απ' όλους στο ζωντανό βασίλειο της πραγματικότητας του καιρού του. Παρεκτός αυτού, ο λογοτέχνης πρέπει να έχει σκέψη κοφτερή και εξελιγμένη που να δίνει με την εργασία του το αληθινό περιεχόμενο, δομώντας αυτή με αγώνα και αγωνία ενάντια στις ηχηρές φράσεις και τον φορμαλισμό. Με αγώνα για την σκληρή και αμείλικτη άρνηση κάθε στοιχείου νεκρού, επιφανειακού και επιδερμικού, που απονευρώνει και παρακωλύει την ελεύθερη κοινωνική εξέλιξη.


Ο Παύλος Ανδριάς ευμοίρησε και σε αυτό το βιβλίο του να ψηλαφήσει με επιτυχία τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Ο ήρωες του βιβλίου του υπάρχουν και ζουν εν δυνάμει ανάμεσά μας. Η αφήγησή του είναι επαρκής, εναργής και έχει ασυνήθιστη δύναμη. Η απόδοση των χαρακτήρων άρτια. Απεικονίζει το έργο αυτό την σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, την περιγράφει σχεδόν ωμά, χωρίς κανένα ισχυρό υποκειμενικό κίνητρο.

Είναι μια εκτίμηση, μια ανάλυση ζωηρών πτυχών του βιοτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Έχουμε στο μυθιστόρημα αυτό ηθογραφία, που παίρνει όλες τις μορφές και τους τύπους, γίνεται ένα πολύφωτο όργανο, που συλλαμβάνει και εκφράζει τη λαϊκή και κοινωνική ζωή σ' όλα της τα φανερώματα.

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι απλή και κατανοητή, χωρίς λεκτικές υπερβολές, αφτιασίδωτη, πηγαία. Οι γραμμές του βιβλίου, σμιλευμένες και λαξευμένες αριστοτεχνικά, υφαίνονται με υφάδι τη γνώση και στημόνι την τέχνη, το πύρωμα και τ' αντίκρισμα της ψυχής.

Οι προτάσεις μικρές και κυριολεκτικές, τα νοήματα μεστά και συμπυκνωμένα, με υφέρπον το υπόστρωμα της πραγματικότητας. Όχι φιγουράτες λέξεις, ντυμένες χρυσόχαρτο. Εύκολα ανακαλύπτει κανείς μέσα από τις 275 σελίδες αυτού του βιβλίου τα "σημεία" και το "δράμα" των καιρών μας. Η δημιουργία ανεβαίνει και διακλαδώνεται μέσα από ποικιλία μορφών, καταπληκτική και ανεξάντλητη και κορυφώνεται με αδιάσπαστη συνέχεια.

Οι χρησμοί του Μαντείου των Δελφών με την αμφισημία τους, η ιστορία του Μαντείου, τα σύμβολα και οι συμβολισμοί και οι προσδέσεις αυτών με τα δρώμενα και τους ήρωες του έργου, δίδονται αριστοτεχνικά. Οι κεντρικοί ήρωες του έργου ( ο Κοσμάτος, η Καίτη, η Χριστίνα) εκφράζουν τους νέους θεούς που θρόνιασαν επάνω μας: την απιστία, την ασωτία, τον γρήγορο και αθέμιτο πλουτισμό, την πορνεία, την διαφθορά, το έγκλημα, την αντικοινωνικότητα, την παραβατικότητα, τον τυχοδιωκτισμό, την οίηση και τον ξιπασμό.

Είναι αυτοί που κατά τον έναν ή άλλον τρόπο εξουσιάζουν και κυβερνούν τους πολλούς. Αυτούς εννοούσε ο σοφότατος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, όταν σημείωνε ότι: "...Εγώ ηξεύρω ότι ο κόσμος τοιούτος είναι, κατασκευασμένος διά να κλέφτη και να σκοτώνει. Και αυτοί που κάνουν τον αφέντη έχουν κλέψει και έχουν σκοτώσει περισσότερους..." Και γύρω από αυτούς άλλοι ήρωες με ήσσονα ρόλο, αλλά που κατά βάση θέλουν και αυτοί να πάρουν προαγωγή στο κακό και τα γεννήματά του.

Ο Δήμαρχος είναι ο πάντα αδύναμος λειτουργός, ο γνωρίζων τις ατιμίες των κακούργων, ο συνεργαζόμενος με τους κακούς και ο απλώς πιέζων για τη μείωση του κακού. Ο αστυνόμος Φωκάς είναι η τυπική εκδοχή του σύγχρονου αστυνόμου, που συνεργάζεται εν ποιλλοίς με το κακό και, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, παρεμβαίνει τυπικά και χαλαρά υπέρ της νομιμότητας, προστατεύοντας εαυτόν και μόνον.

Τέλος ο Βίκτωρας, ο Θεσσαλός. Είναι ένας από τους χιλιάδες νέους που πίστεψαν στον αγνό και αληθινό έρωτα και στην οικογένεια και που προδόθηκε πικρά και από την αγαπημένη του, που απίστησε με τον αδελφό του πατέρα του, εξουσιαστή του χωριού του, και από τον πατέρα του, που κάλυψε την ατιμία αυτή. Ακολούθησε η πικρή αναχώρηση για άλλους τόπους, όπου, βέβαια, ελλοχεύουν πάντα άλλοι κίνδυνοι.

Ο Βίκτωρας είναι η κλασική περίπτωση του νέου που σπρώχνεται από λόγους οικονομικούς, κοινωνικούς ή προσωπικούς, στο άγνωστο των μικρών ή μεγάλων πόλεων, στην περιπέτεια για κατάκτηση και επιβολή και στον όποιον αναβαθμό του. Συνήθως γίνεται άθυρμα και όργανο άλλων δυνατών και οδεύει σε αστοχία. Αλλά, και εάν ακόμη σημειώσει κάποια επιτυχία, στη συνέχεια απογυμνώνεται, ταπεινώνεται και καταρρακώνεται, γιατί είναι ψεύτικο, έωλο και αίολο το θεμέλιο του οικοδομήματός του.

Θεωρώ χρήσιμη και ωφέλιμη τη διάδοση του βιβλίου αυτού του Παύλου Ανδριά, στον οποίο εύχομαι συνέχεια στη λογοτεχνική του παρουσία, η οποία είναι δεδομένη.


Αυγερινός Ανδρέου
Δικηγόρος
Πρώην Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών