Το ξόανο είναι ξύλινο ομοίωμα, είδωλο κατασκευασμένο από ξύλο δια ξυσίματος, απ’ όπου και η λέξη.
Οι αρχαίοι πίστευαν ότι έχουν πέσει από τον ουρανό και ήταν έργα θεών και ηρώων, γι’ αυτό τα ονόμαζαν διιπετή, τα λάτρευαν και τους απέδιδαν μεγάλο σεβασμό. Αν και κανένα ξύλινο άγαλμα δεν έφτασε ως την εποχή μας, έχουμε σαφή ιδέα της τεχνοτροπίας τους από τις παραστάσεις σε πήλινα αγγεία που βρέθηκαν μέσα σε ιερά, σε λατρευτικούς τόπους και σε τάφους. Πολλά απ’ αυτά εικονίζονται χρωματισμένα, ντυμένα με ρούχα και στολισμένα με στεφάνια και κοσμήματα.
Αποτέλεσαν, κατά την αρχαιότητα τα πρώτα κατασκευάσματα της ελληνικής γλυπτικής, ενώ πρόδρομος της τέχνης αυτής θεωρείται ο Δαίδαλος γι’ αυτό και τα έργα τέτοιας τεχνοτροπίας ονομάστηκαν δαιδαλικά.
Επειδή το ξόανο δεν ήταν περίτεχνα κατασκευασμένο και συχνά διατηρούσε το σχήμα του κορμιού του δέντρου από το οποίο είχε κατασκευαστεί, έμεινε να χαρακτηρίζεται μεταφορικά έτσι ο πολύ δύσμορφος, ο άσχημος άνθρωπος αλλά και ο ανόητος και ο φαντασμένος.
Η μουσίτσα
